در شرايطي توسعه تجارت و بازرگاني تقاضاي جهاني براي استفاده از حمل و نقل هوايي را افزايش داده كه در منطقه خاصي همچون چابهار به عنوان منطقه استراتژيك، سهم حمل و نقل هوايي قابل تأمل است و مي توان گفت سهمي از حمل و نقل هوايي بين الملل ندارد!
به گزارش ايسنا، منطقه آزاد چابهار با توجه به وضعيت خاص خود در منطقه داراي جايگاه ويژه اي است، منطقه اي كه مهمترين نقطه ارتباطي بين شرق و غرب و شمال و جنوب بوده و از نگاه مسئولان بهاري براي سه كشور ايران، هند و افغانستان به شمار مي رود.
چابهار از نزديكترين نقاط به آب هاي آزاد جهان براي كشورهاي آسياي مركز و افغانستان بوده و از سويي ديگر نقطه استراتژيك براي ترانزيت كالا از آسيا به اروپا محسوب مي شود.
در اين شرايط وجود راه هاي حمل و نقل مناسب براي جابه جايي مسافر و كالا از اهميت ويژه اي برخوردار است و گرچه در سال هاي گذشته در حوزه ريلي و جاده اي و دريايي پيشرفت هايي داشته اما هيچ گاه فرودگاهي براي اين منطقه و در حد ظرفيت هاي آن وجود نداشته است و به تازگي ساخت فرودگاه بين المللي در اين منطقه كليد خورده و هنوز سهمي در حوزه حمل و نقل بين الملل ندارد.
اما به اين بهانه وضعيت حمل و نقل هوايي در حوزه بين الملل در گزارشي از ياتا(انجمن بين المللي حمل و نقل هوايي) مورد بررسي قرار گرفته است.
عرضه فراتر از تقاضا؛ رقابت شديدتر مي‌شود
آخرين گزارش ياتا پيرامون حمل و نقل هوايي كالا در سال ۲۰۱۹ نشان از افزايش ۳.۴درصدي تقاضا جهاني دارد. توسعه تجارت و بازرگاني، تقاضا جهاني براي استفاده از حمل بار از طريق هوايي را افزايش داده است. از سوي مقابل بازار عرضه هم منفعل نمانده و كشورها براي كسب سهم از اين بازار ارزشمند، با توسعه شهرهاي فرودگاهي، ظرفيت جهاني حمل بار هوايي را ۵.۴ درصد افزايش داده‌اند.
تغييرات جهاني حمل هوايي كالا
بازار جهاني حمل هوايي كالا در سال ۲۰۱۹ با رشد ۳.۴درصدي در بخش تقاضا همراه بوده است. همچنين عرضه‌كنندگان خدمات حمل هوايي كالا چون فرودگاه‌ها و صنايع خدمات هوايي، با طرح‌هاي توسعه‌اي، ظرفيت حمل بار هوايي در جهان را ۵.۴ درصد افزايش دادند. بالا رفتن چشمگير سهم حمل‌ونقل در قيمت تمام شده كالا، اقتصادهاي بزرگ جهان را به سوي كسب سهم بيشتر از بازار حمل هوايي سوق داده و به همين رو شهرهاي فرودگاهي به شدت در حال توسعه‌اند.
آسيا پاسيفيك: بالاترين سهم از بازار جهاني حمل هوايي
بخش‌هايي از مركز، شرق و جنوب آسيا و اقيانوسيه كه از آن تحت عنوان آسيا پاسيفيك ياد مي‌شود، بالاترين سهم را در بازار جهاني حمل هوايي كالا دارد. ۳۵.۴درصد از كل بازار جهاني حمل هوايي كالا در منطقه آسيا و پاسيفيك است. طي سال ۲۰۱۹ تقاضاي حمل بار هوايي در اين حوزه جغرافيايي ۱.۷ درصد افزايش داشته است. همچنين رقابت شديد اقتصادهاي قدرتمند منطقه آسيا پاسيفيك براي كسب سهم از اين بازار، ظرفيت حمل هوايي كالا در اين حوزه را ۵ درصد افزايش داده است.
آمريكاي شمالي بالاترين رشد همزمان تقاضا و ظرفيت
آمريكاي شمالي شامل آمريكا و كانادا ۲۳.۷درصد از كل بازار جهاني حمل هوايي بار و كالا را در اختيار دارد و از اين حيث بعد از آسياپاسيفيك رتبه دوم را به خود اختصاص داده است. اين حوزه جغرافيايي طي سال ۲۰۱۹ بالاترين رشد همزمان تقاضا و ظرفيت را تجربه كرده است. تقاضاي حمل هوايي كالا در آمريكاي شمالي طي سال ۲۰۱۹ با افزايش ۶.۸درصدي همراه بوده و ظرفيت حمل هوايي كالا هم طي همين بازه زماني، ۶.۸ درصد رشد داشته است.
اروپا، رشد نسبي تقاضا و ظرفيت حمل هوايي كالا
اروپا با فاصله اندكي بعد از آمريكاي شمالي در رتبه سهم از بازار جهاني حمل هوايي كالا قرار داشته و ۲۳.۳ درصد اين بازار در اختيار اروپاست. طي سال ۲۰۱۹ تقاضاي استفاده از حمل هوايي كالا اروپا با رشد ۳.۲درصدي همراه بوده و در همين بازه زماني زيرساخت‌هاي حمل بار هوايي در اروپا با توسعه همراه بوده چنانكه منجر به افزايش ۴.۳درصدي ظرفيت حمل هوايي كالا در اروپا شده است.
خاورميانه: رقابت شديدتر مي‌شود
خاورميانه به نوعي پل شرق به غرب و شمال به جنوب است و كمپاني بزرگ توليدي و تجاري، براي ورود به بازارهاي شرق و غرب و شمال و جنوب، يا مسير عبور كالاي‌شان را از خاورميانه انتخاب مي‌كنند و يا اينكه از ظرفيت كشورهاي منطقه براي انبارداري كالا و باراندازهاي تجاري استفاده مي‌كنند. به همين روست كه خاورميانه ۱۳.۳درصد از كل بازار جهاني حمل هوايي كالا را تصاحب دارد. اما ارائه خدمات حمل هوايي كالا و وجود شهرهاي فرودگاهي و هاب لجستيكي، چنان بازار جذاب و پربازده‌اي است كه روز به روز بر تعداد شهرهاي فرودگاهي افزوده شده و شهرهاي فرودگاهي موجود هم به دنبال توسعه هستند. چنانكه طي سال ۲۰۱۹ ظرفيت حمل هوايي كالا در خاورميانه ۶.۲ درصد افزايش داشته است. در همين بازه زماني تقاضاي حمل هوايي كالا در خاورميانه نيز با رشد ۳.۹درصدي همراه بوده است.
آمريكاي لاتين، افزايش تقاضا با سهم اندك از بازار جهاني
تقاضاي حمل هوايي كالا در منطقه آمريكاي لاتين طي سال ۲۰۱۹ با افزايش ۵.۶درصدي همراه بوده است. در همين بازه زماني ظرفيت حمل هوايي كالا در آمريكاي لاتين افزايش ۳.۴درصدي را تجربه كرده است. پيش‌بيني مي‌شود اين افزايش تقاضا، سرمايه‌گذاري‌ها در افزايش ظرفيت حمل هوايي كالا را آمريكاي لاتين را افزايش دهد. در حال حاضر سهم آمريكاي لاتين از بازار جهاني حمل كالا تنها ۲.۶ درصد است.
آفريقا: بازار رو به افول
آفريقا با ۱.۷ درصد، كمترين سهم را از بازار جهاني حمل هوايي كالا در اختيار دارد. اين در حالي است كه همين بازار اندك هم نشانه‌هاي از بهبود ندارد. طي سال ۲۰۱۹ با اينكه ظرفيت آفريقا در حمل هوايي بار و كالا با افزايش يك درصدي همراه بوده، اما تقاضاي حمل هوايي كالا بر خلاف تمام جهان كاهش داشته و با كاهش ۱.۳درصدي تقاضا همراه شده است.
سهم چابهار از اين افزايش چه بوده است؟
جذابيت و درآمدزايي بازار جهاني حمل هوايي كالا كه بر پايه تجارت استوار شده، به گونه اي بوده كه سرمايه‌هاي بيشتري را جذب مي‌كند؛ اما اينكه سهم چابهار به عنوان منطقه اي استراتژيك كه در نقطه‌اي جغرافيايي و خاص از جهان قرار گرفته و مي‌تواند كريدور شرق و غرب و شمال و جنوب باشد، از بازار جهاني حمل هوايي كالا چه‌قدر است موضوعي مورد توجه خواهد بود.
اين در حالي است كه پاسخ به اين موضوع «هيچ» است و مي توان گفت چابهار تاكنون هيچ سهمي از بازار جهاني حمل هوايي كالا نداشته است.
از دهه ۷۰ كه منطقه آزاد چابهار ايجاد شده تا كنون فقط فرودگاه نظامي كنارك در اين منطقه وجود داشته كه به گفته مسئولان پاسخگوي نياز چابهار با توجه به ظرفيت خاص آن نيست.
اما بعد از سالها حواشي و موانعي كه در ساخت فرودگاه بين المللي چابهار وجود داشت سرانجام در نيمه آذرماه سال گذشته ساخت شهر فرودگاهي چابهار كلنگ خورده است.
ساخت شهر فرودگاهي چابهار كه طبق اعلام مسئولان تا پايان سال آينده فاز اول آن عملياتي خواهد شد مي‌تواند چابهار را وارد بازار جهاني ترانزيت هوايي كالا كند.