پیش‌‌بینی‌ها حاکی از آن است که صنعت پررونق خودروهای برقی چینی در سال جاری سلطه جهانی خود را تقویت کند. این انتظار وجود دارد که چین با کنار زدن اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها درعرصه خودروهای برقی، به تهدیدی برای گروه‌های خارجی وابسته به بزرگ‌ترین بازار خودروی جهان تبدیل شود و با توجه به بهترین قیمت لوازم یدکی این نوع خودروها، بازار لوازم یدکی نیز تخت سلطه چینی ها درآید.

براساس گزارشی از فایننشال‌تایمز، پیش‌بینی‌های صورت‌گرفته توسط شرکت‌ها و تحلیلگران نشان می ‌دهد مصرف‌کنندگان چینی در سال ۲۰۲۳ حدود ۸ تا ۱۰میلیون دستگاه خودروی برقی خریداری خواهند کرد، که از رکورد فروش ۵/ ۶میلیونی در سال گذشته و ۵/ ۳میلیونی در ۲۰۲۱، بالاتر است. این رقم با فروش حدود ۳میلیون دستگاه در اروپا و ۲میلیون دستگاه در ایالات متحده مقایسه می ‌شود. به گفته نیل بیوریج، تحلیلگر شرکت برنشتاین در هنگ‌کنگ، این توقع وجود دارد که چین، پس از دو سال رشد بسیار سریع، با ۳۵درصد فروش کل، بیشترین فروش را در ۲۰۲۳ داشته باشد؛ گفتنی است از هر ۱۰ خودروی برقی، هفت دستگاه در چین فروخته می‌شود.

به باور تحلیلگران، بزرگ‌‌ترین برندگان دورانی که درحال تبدیل شدن به عصر طلایی جدید برای صنعت چین است، گروهی از شرکت‌های داخلی چینی هستند که درحال رشد سریع و بهبود عملکرد نسبت به رقبای خارجی هستند. بی‌وای‌دی، رقیب تسلا که مورد حمایت وارن بافت قرار دارد، درخشان‌ترین ستاره خودروهای برقی چین محسوب می‌شود. براساس گزارش ها انتظار می‌رود فروش خودروهای پلاگین این شرکت در سال جاری، از ۸۵/ ۱ یلیون دستگاه در سال گذشته به ۳میلیون دستگاه برسد؛ این ‌درحالی‌ است که تحلیلگران باور دارند این رقم، یک تخمین محافظه‌کارانه بوده است؛ با این وجود، مسوولان بی‌‌وای‌دی از اظهارنظر در این‌باره خودداری کرده‌اند.

با توجه به قیمت قطعات یدکی ماشین چینی میتوان گفت که چین همچنان یکی از بزرگ‌ترین منابع سودآوری برای بسیاری از خودروسازان جهانی است؛ بنابراین درصورتی‌که خودروسازان نتوانند جایگاه از‌دست‌رفته خود را در رقابت با  برندهای داخلی چینی احیا کنند با مشکل مواجه خواهند شد، چراکه بازار به‌سرعت به سمت خودروهای برقی حرکت می‌کند. گروه‌هایی مانند بی‌وای‌دی، ایکس پنگ، لی اوتو و نیو، اکنون به طور فزاینده‌ای موردعلاقه مصرف‌کنندگان چینی هستند. سهم بازار برندهای چینی در بخش خودروهای برقی داخلی از ۷۸درصد به ۸۱درصد در سال گذشته افزایش یافته است. این‌ درحالی‌ است که ۱۰ سال پیش که تعداد خودروهای برقی هنوز افزایش نیافته بود، بیش از ۷۰درصد سهم بازار خودرو در چین متعلق به خودروهای خارجی بود.

طبق پیش‌بینی‌های برنشتاین، سرعت رشد به این معنی است که چین در آستانه رسیدن به ۵۰درصد از فروش خودروهای برقی تا پایان سال ۲۰۲۵ قرار دارد و به اولین اقتصاد بزرگی تبدیل خواهد شد که این  هدف را محقق می‌کند. بی‌وای‌دی باور دارد که این رویداد مهم ممکن است در سال جاری محقق شود. این درحالی است که هدف پکن رسیدن به فروش ۴۰درصدی تا ۲۰۳۰ است.

این هدف همچنین بسیار جلوتر از اروپا، پیشرفته‌ترین بازار بعدی برای خودروهای برقی خواهد بود؛ که سهم خودروهای باتری‌دار در بازار آن، به آرامی درحال افزایش است. در ماه‌های پایانی سال ۲۰۲۲، حدود یک ‌سوم فروش خودروها در این کشور، خودروهای کاملا برقی یا هیبریدی برقی بوده است. این ‌در حالی‌ است که فروش خودروهای برقی در ایالات متحده از چین عقب مانده است و حدود ۱۲درصد از فروش خودرو در آمریکا را تشکیل می ‌دهد؛ اما این انتظار وجود دارد که با تخصیص یارانه دولتی به این بخش، فروش این خودروها در آمریکا با رشد روبه‌رو شود.

پس از اینکه تخصیص یارانه به خودروهای برقی در چین، که تخفیفی تا سقف ۱۲هزار و ۶۰۰ یوان (۱۸۷۰دلار) به ازای هر خودرو ارائه می‌کرد به پایان رسید، انتظار می‌رفت فروش خودروهای برقی در این کشور کاهش یابد. به گفته ریموند تسانگ، کارشناس خودروی شرکت‌های چینی، خودروسازان درحالی‌که در پاسخ به این اتفاق، قیمت‌ها را افزایش دادند، همچنان خودروهای بهتر و با قیمت رقابتی‌تری تولید می‌کنند و از مزایای باتری و منابع انرژی چینی بهره می‌برند.

به گفته  نشریه جینگ دیلی، حتی پس از کاهش قیمت‌ تسلا در چین و کاهش قیمت مدل ۳ آن به حدود ۳۳هزار و ۵۱۵دلار، خودروی سدان، با قیمت  ۳۱هزار دلار، همچنان خودروی ارزان‌تری نسبت به تسلاست. تسانگ معتقد است خودروهای برقی چینی از نظر عملکرد و نوع محصولاتشان کارنامه واقعا خوبی دارند.

از طرفی، نه‌تنها قیمت کمتری دارند، بلکه از نظر بسیاری از مشتریان دارای عملکرد بهتری هستند. به گفته مسوولان بی‌وای‌دی، این انتظار وجود دارد که صادرات این خودروساز، با برنامه‌ریزی برای ساخت کارخانه‌های جدید در آسیا، اروپا و آمریکای جنوبی با افزایش ۶برابری مواجه شود و به ۳۰۰هزار دستگاه در سال جاری برسد. همچنین به گفته تسانگ، در مقابل این دورنما، برخی از شرکت‌های خارجی، از جمله هیوندای کره جنوبی و هوندای ژاپن، بی‌سروصدا حضور خود را در چین کاهش می‌دهند، یا به طور کامل از کشور خارج می‌شوند.

البته سایرین، از جمله فولکس واگن و جنرال موتورز، با صرف میلیاردها دلار برای تامین امنیت شرکای محلی برای دسترسی به فناوری‌ها و منابع جدید که آنها برای رقابت حیاتی می‌دانند، سرمایه‌گذاری چنددهه‌ای خود را دوچندان می‌کنند. در ماه اکتبر، خودروساز آلمانی یک قرارداد سرمایه‌گذاری ۴/ ۲میلیاردیورویی را در سرمایه‌گذاری مشترک جدید با هاریزون روباتیکز، یکی از طراحان برجسته چینی تراشه‌های هوش مصنوعی، امضا کرد. این قرارداد چند روز پس از آن صورت گرفت که ایالات متحده از محدودیت‌های جدیدی برای جلوگیری از فروش فناوری به چین توسط شرکت‌های آمریکایی رونمایی کرد.

همچنین به دنبال معرفی حمایت ‌های دولتی گسترده در ایالات متحده و اروپا برای حمایت از صنعت محلی و مقابله با رشد چین، انجام شد.  باوجود اینکه خودروسازان خارجی کاملا در تلاقی‌های ژئوپلیتیکی گرفتار شده‌اند، تو لی، کارشناس خودرو، باور دارد قرارداد فولکس واگن بیانگر این است که اندازه و پتانسیل رشد بازار چین هنوز برای برخی از بزرگ‌ترین خودروسازان «توجیه مالی» دارد. وی باور دارد این وابستگی مانند اعتیادی است که ترک آن، حتی با وجود خطر مداوم به‌اشتراک‌گذاری آی‌پی، بسیار سخت است؛ برای چین، سرمایه‌گذاری در فناوری و منابع بخش خودرو نیز نقطه روشن و مهمی در اقتصاد بوده است.

براساس داده‌های دریافت‌شده توسط فایننشال‌تایمز، با وجود تعطیلی‌های سال گذشته، فعالیت‌های مربوط به خرید و فروش مرتبط با بخش خودروهای برقی نسبت به سال قبل بی‌تغییر باقی مانده است و با ارزشی بیش از ۱۰میلیارد دلار در تقریبا ۵۰ معامله ثابت مانده است. سرمایه ‌گذاری خارجی توسط گروه ‌های چینی مرتبط با خودروهای برقی نیز ثابت مانده است. در پی حذف یارانه‌‌ها و فشار برای افزایش ظرفیت تولید، شی جی، تحلیلگر شرکت سرمایه‌گذاری CMBI، معتقد است رقابت در این بخش تشدید خواهد شد.

افزایش تولید خودروی الکتریکی در بزرگ‌ترین بازار جهان

بی‌ام‌و آلمان امروز پنج‌شنبه اعلام کرد که تولید در کارخانه جدید چین با سرمایه‌گذاری ۱۵ میلیارد یوان (۲.۲۴ میلیارد دلار) به طور رسمی آغاز شده است و این خودروساز به تولید خودروهای الکتریکی سرعت می‌بخشد. کارخانه لیدیا، سومین کارخانه مونتاژ خودرو بی‌ام‌و در چین، واقع در شمال شرقی شهر شنیانگ استان لیائونینگ، تولید سالانه بی‌ام‌و را در بزرگ‌ترین بازار خودروی جهان از ۷۰۰ هزار دستگاه در سال ۲۰۲۱ به ۸۳۰ هزار خودرو افزایش خواهد داد.

بی‌ام‌و اعلام کرد که این کارخانه به گونه‌ای طراحی شده است که قادر به تولید خودروهای برقی با باتری تنها با توجه به تقاضای بازار در خطوط تولید انعطاف پذیر خود باشد. این شرکت افزود که اولین مدل تولید کارخانه لیدیا، i۳ است که یک سدان الکتریکی اسپرت سایز متوسط است که طیف مدل‌های برقی خود را برای مشتریان چینی در سال آینده به ۱۳ می‌رساند.

بر اساس گزارش رویترز، تسلا و خودروسازان چینی مانند بی‌وای‌دی بر بازار پررونق خودروهای الکتریکی در چین تسلط دارند و فروش آن نسبت به سال گذشته بیش از دو برابر شده است. در همین حال، پادشاهان عصر موتورهای احتراق داخلی مانند جنرال‌موتورز و فولکس‌واگن عقب می‌مانند.

بر اساس داده‌های انجمن تولیدکنندگان خودرو چین، نزدیک به یک چهارم خودروهای فروخته شده در چین در پنج ماهه اول سال جاری با باتری کار می‌کردند. در همین حال، بی‌ام‌و ۲۰۸ هزار و ۵۰۷ دستگاه خودرو در چین، بزرگ‌ترین بازار خود، در سه ماهه اول فروخت که ۹.۲ درصد نسبت به سال گذشته کاهش داشت.

آمار جدید گاردین از فروش خودروهای برقی در جهان؛ چین در رتبه اول

روزنامه گاردین به تازگی آماری از این کشورها ارائه کرده است که در راس آنها کشور چین به واسطه رشد بالای خرید خودروهای برقی در سال 2018 قرار دارد. این روزنامه اعلام کرده است که فروش خودروهای الکتریکی در انگلیس در سال گذشته 11 درصد افزایش یافته و این کشور را در لیگ برتر خودروهای برقی قرار داده است، هرچند هنوز تا رسیدن به نروژ و چین فاصله دارد.

تجزیه و تحلیل آخرین فروش جهانی وسایل نقلیه الکتریکی نشان می‌دهد که نزدیک به نیمی از وسایل حمل و نقل ثبت شده در 3 ماه نخست سال 2018 در انگلستان الکتریکی هستند، این رقم در مقایسه با مدت زمان مشابه خود در سال 2017 با بیش از یک سوم یا 35 درصد افزایش روبه‌رو بوده است. براساس این گزارش این وسایل نقلیه به طور انحصاری از منابع انرژی برقی کشور انگلیس استفاده می‌کند.

با این وجود اگرچه چین تنها 2 درصد از سهم بازار کل فروش خودروهای الکتریکی در دنیا به دست آورده‌ است اما رشد چشمگیری داشته است. در سه ماهه اول سال 2018، 142هزار و 445 وسیله نقلیه الکتریکی شامل خودروهای شخصی، کامیون‌ها و اتوبوس ها در چین فروخته شده که با 154 درصد افزایش نسبت به سال قبل روبه‌رو بوده است. آمار فروش خودروهای الکتریکی در مدت زمان مشابه آن در سال 2017 برابر با 56 هزار وسیله نقلیه بوده است.

آمریکا رتبه دوم فروش خودروهای برقی را پس از چین در کارنامه دارد. آمار فروش خودروهای الکتریکی در آمریکا در سه ماه سال 2018 برابر با 53 هزار و 743 دستگاه بوده است. این آمار در مدت زمان مشابه سال گذشته برابر با 40 هزار و 728 دستگاه خودرو بوده است. بعد از آن کشورهای آلمان، نروژ، انگلستان و هلند در لیست بیشترین‌های فروش خودروهای برقی قرار دارند.

مرکز مدیریت خودرو (CAM)، که داده ها را جمع آوری کرده است، اعلام کرده که چین و نروژ در آمار استفاده از خودروهای الکتریکی استثنایی هستند. تنها کشور نروژ که تقریبا نیمی از خودروهای ثبت شده جدیدش خودروهای الکترونیکی هستند، می‌تواند سرعت تغییر در فن‌آوری‌ خودروها را به نمایش بگذارد. آمار فروش خودروهای برقی در سه ماهه نخست 2018 در نروژ 16 هزار و 181 دستگاه بوده که همین آمار در مدت زمان مشابه در سال قبل با ثبت 13هزار و 489 دستگاه با افزایش اندکی مواجه بوده است.

در انگلستان، فروش خودروهای الکترونیکی در سه ماهه اول سال 2018 به 14هزار و 84 واحد رسیده است و خودروهای هیبریدی که در انبارها قرار داشتند، 71 درصد از فروش را شامل می‌شدند. سهم بازار خودروهای الکتریکی در انگلستان از سال گذشته به 1.5 درصد افزایش یافته و به 2 درصد رسیده است. سهم خودروهای برقی در بازار آلمان نیز در حال افزایش است و سهم خودروهای الکتریکی از 1.2 درصد در سال 2017 به 2 درصد در سال 2018 افزایش یافته است. اما در همان زمان، ثبت نام برای خرید وسایل حمل و نقل دیزلی جدید در حال کاهش است. با توجه به آخرین اطلاعات، سهم بازار وسایل نقیله دیزلی در آلمان 3/31 درصد بوده و با کاهش 25.4 درصدی نسبت به سال گذشته روبه رو بوده است.

کشور هلند نیز با ثبت فروش 4 هزار و 512 دستگاه خودروی برقی در سال 2018 در رتبه چهارم فروش خوردوهای برقی قرار دارد. این آمار در مدت زمان مشابه در سال 2017 فروش 2 هزار و 29 هزار دستگاه را ثبت کرده است.

پیش‌بینی آینده خودروهای برقی در جهان

انتظار می‌رود ثبت نام برای خرید خودروهای الکترونیکی جدید در جهان تا سال 2020 به میزان متوسط و بین 2.5 تا 6 درصد از سهم بازار باشد. پیش‌بینی‌ها اما حکایت از آن دارد که در خوشبینانه‌تریم حالت آمار خوردوهای الکتریکی ثبت شده تا سال 2025 به حدود 25 میلیون برسد که 25 درصد سهم بازار را به دست می‌آورد. این سهم می‌تواند به طور بالقوه به 40 درصد سهم بازار تا سال 2030 برسد.

سهم ایران از بازار خودروهای برقی

اما سهم ایران به عنوان کشوری که با آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کند، از بازار خودروهای برقی چقدر است؟ متاسفانه کشور ایران در این زمینه سرعت بسیار پایینی داشته و اخیرا تعرفه‌های سنگین واردات این خودروها به کشور، در همان ابتدای مسیر، مشتریان را به‌سمت استفاده از خودروهای بنزینی با آلایندگی و مصرف سوخت بالا سوق می‌دهد.

قیمت جهانی خودروهای هیبرید در مقایسه با نمونه مشابه بنزینی در حدود ۸ تا ۱۰ هزار دلار گران‌تر است و تا ابزارهای تشویقی و تعرفه مناسب برای این خودروها در نظر گرفته نشود، مسلما با افزایش قیمت خودروهای هیبرید نسبت به نوع بنزینی مشابه مواجه خواهیم شد و مصرف‌کنندگان به‌سمت خرید خودروهای بنزینی ترغیب می‌شوند که این موضوع مخالف سیاست‌های کشور و سیاست‌های جهانی در حوزه ترویج کالاهای دوست‎‌دار محیط‌زیست خواهد بود. با این حتی اگر مشکل واردات و قیمت‌ خودروهای برقی در ایران حل شود باز هم این خودروها با مشکل زیرساختی از جمله نبود جایگاه سوخت روبه‌رو خواهند بود.