فنلاند چگونه موفق ترین سیمستم آموزشی را دارد؟

 

روزنامه آفتاب یزد در ادامه نوشت: اما قبل از بررسی نظام آموزشی فنلاند نگاهی به ویژگی‌ها‌ی کلی این کشور خالی از لطف نیست:

 

فنلاند کشوری است در شمال اروپا و در منطقه اسکاندیناوی با جمعیتی بالغ بر 5 میلیون نفر، که میانگین سنی آنها 41.6 سال است. امید به زندگی برای زنان 82.31 سال و برای مردان 75.15 سال است. تولید ناخالص داخلی فنلاند 250میلیارد دلار است که 2.5درصد آن در بخش کشاورزی، 31.7 درصد آن در بخش صنعت و 65.9 درصد آن در بخش خدمات تولید می‌شود. صادرات این کشور شامل ماشین‌آلات و تجهیزات، مواد شیمیایی، آهن‌آلات، الوار، کاغذ و خمیر کاغذ است. از نظر شاخص فساد اقتصادی، فنلاند (به همراه کشورهای دیگری همچون دانمارک و نیوزیلند) سال‌های زیادی به عنوان کشور نمونه که کمترین فساد اقتصادی را داشته، معرفی شده‌است. دو میلیون و ۶۸هزار نیروی کار در این کشور وجود دارد و نرخ بیکاری در آن 6.6 درصد است. نرخ تورم فنلاند در سال ۲۰۰۷ میلادی 2.7 درصد بود.

 

 

**سیستمی بدون شهریه آموزش

 

 

درنظام آموزشی فنلاند هیچ گونه شهریه‌ای دریافت نمی شود. در مدرسه به دانش‌آموزان تمام‌وقت ناهار رایگان داده می‌شود. برنامه‌های آموزش پیش‌دبستانی که عمدتاً در مهدکودک‌ها به کودکان رده‌های سنی صفر تا ۶ سال ارائه می‌گردد. علاوه براین، مراکز مراقبتی روزانه خانوادگی نیز جهت نگهداری و مراقبت از کودکان مادران شاغل دایر می‌باشند. کودکان رده‌های سنی ۶ تا ۷سال نیز قادر به پیگیری آموزش خود در مراکز پیش‌دبستانی یا مدارس جامع می‌باشند. مدارس جامع، مدارسی می‌باشند که آموزش در آن ۹سال به طول می‌انجامد. در این مدارس همچنین آموزش پیش دبستانی به کودکان رده سنی ۶سال 

عرضه می‌گردد.

 

 

**ساختارآموزشی فنلاند

 

 

به طور کلی می‌توان گفت که ساختارآموزشی کشور فنلاند بر ساختار ذیل استوار می‌باشد:

 

**= آموزش پایه

 

آموزش پایه در مدارس جامع ارایه می‌شود و مدت زمان آن 9 سال است یعنی طی مقاطع سنی 7 تا 16 سال و در پایان آن گواهی فراغت از تحصیل به دانش‌آموزان اعطا می‌شود.

 

**= آموزش تکمیلی متوسطه

 

پس از پایان دوره آموزش پایه، مقطع تکمیلی متوسطه LUKIO آغاز می‌شود که سه ساله بوده و دانش‌آموزان از 16 تا 19 سالگی در این مقطع تحصیل می‌کنند و در پایان این دوره، به دانش‌آموزان گواهی قبولی در آزمون نهایی سراسری داده می‌شود.

 

 

**= آموزش فنی و حرفه‌ای

چنانچه دانش‌آموزی بخواهد بلافاصله پس از دوره آموزش پایه وارد دوره‌ها‌ی فنی و حرفه‌ای شود این امکان برای او فراهم است.این دوره سه ساله بوده مقاطع سنی 16 تا 19 سال را در بر می‌گیرد و در پایان آن گواهی آموزش حرفه‌ای مقدماتی، گواهی آموزش حرفه‌ای پیشرفته، گواهی آموزش حرفه‌ای تخصصی اعطا می‌شود.

 

**نظام آموزشی، رمز پیشرفت فنلاند

 

فنلاند منابع طبیعی چندانی ندارد و به همین دلیل فنلاندی‌ها‌، نیروی انسانی را اصلی‌ترین منبع اقتصادی کشور خود می‌دانند. از نظر فنلاندی‌ها‌ آموزش و پرورش هزینه نیست، بلکه نوعی سرمایه‌گذاری بلندمدت است. به همین دلیل شاید هیچ شگفت‌آور نباشد که درآمد ناخالص ملی فنلاند با جمعیت ۵.۴ میلیون نفری برابر با 250میلیارد دلار باشد. کودکان فنلاندی در مدارس تحت فشار برنامه درسی متمرکز قرار ندارند و برای بر آمدن از پس امتحانات و آزمون‌ها‌ی مختلف علمی و درسی تحت فشار قرار نمی گیرند. دانش‌آموزان معمولا از یک برنامه درسی آزاد و سیال برخوردار هستند که طبق نیازها و علایق شخصی آنها تدوین شده 

است. بازی، تفریح و شادی جزو لاینفک برنامه درسی کودکان فنلاندی است.تفاوت در نوع نگرش به بحث آموزش در تمام جوانب نظام آموزشی فنلاند وجود دارد به عبارت دیگر نه تنها چیدمان کلاس‌ها‌ی درس، تزئینات کلاس و مدرسه، رنگ‌ها‌ و اشیای متنوعی که در مدارس وجود دارد به شکل کاملا خلاقانه‌ای قرار می‌گیرند بلکه رویکرد معلمان و دانش‌آموزان به تحصیل و تدریس نیز تفاوت زیادی با سایر نقاط جهان دارد. فنلاندی‌ها‌ از پیشگامان ارائه برنامه درسی پیشرو و آوانگارد در جهان هستند برنامه‌ای که مبتنی بر خلاقیت، انتخاب فردی و شادی است. دانش‌آموزان فنلاندی برنامه درسی را بر اساس سلیقه و علاقه شخصی خود دنبال می‌کنند و در پیگیری مواد درسی از استقلال و آزادی برخوردارند.

 

**امکان ترک تحصیل صفر است

 

در فنلاند سیستم آموزشی به گونه‌ای طراحی شده که امکان ترک تحصیل در آن تقریباً به صفر می‌رسد. اگر دانش‌آموزی در درس خاصی ضعف داشته باشد، معلم در کلاس توجه ویژه‌ای به نیازهای او کرده و حتی ساعات زیادتری را برای تدریس به او اختصاص می‌دهد. آمار نشان می‌دهد 30 درصد از دانش‌آموزان در مدارس فنلاند در طول 9 سال نخست تحصیل مورد حمایت ویژه معلم خود قرار می‌گیرند. همچنین روانشناس و مشاور مدرسه به دانش‌آموزانی که در مدرسه با مشکلات آموزشی روبرو هستند کمک می‌کند.

 

**اصلاحات تازه در سیستم آموزشی فنلاند

 

به‌رغم همه موفقیت‌های سیستم آموزشی فنلاند، ماریو کیلونن، رئیس سازمان آموزش و پرورش فنلاند، نظام آموزشی مدارس را قدیمی می‌داند و معتقد است روش‌های آموزشی فنلاند به آغاز قرن ۱۹ میلادی بازمی‌گردند. رئیس آموزش و پرورش فنلاند می‌گوید اما: «نیازمندی‌های [امروز] فرق کرده است و ما به نظامی آموزشی متناسب قرن ۲۱ احتیاج داریم.»دست‌اندرکاران و تصمیم‌گیران نظام آموزشی فنلاند به این موفقیت‌ها بسنده نکرده‌اند و دست به تغییری انقلابی زده‌اند. قرار است در آینده در مدارس این کشور دیگر درسی به نام فیزیک یا کلاسی تنها مختص شیمی وجود نداشته باشد، مرز میان رشته‌های درسی سیال شود و دانش‌آموزان نقش بیشتری در تعیین مواد درسی و مهارت‌هایی که می‌خواهند بیاموزند، ایفا کنند. اصلاح نظام آموزشی فنلاند قرار است از ماه اوت سال ۲۰۱۷ اجرایی شود.در اصلاحات پیش‌رو قرار است در نظام آموزشی فنلاند مواد درسی سنتی و معمول کنار گذاشته شده و دیگر دروس مانند شیمی، ریاضی، جغرافی یا تاریخ تدریس نشود. با متوقف کردن تدریس رشته‌های سنتی، دروس موضوعی و میان‌رشته‌ای جایگزین آنها می‌شود.برای مثال اگر دانش‌آموزان درس "کار یا مدیریت در کافه تریا" را انتخاب کنند، مجموعه‌ای از دانش‌ها و مهارت‌های گوناگون را فرا می‌گیرند. در این درس رشته‌هایی مانند زبان انگلیسی، مدیریت و حسابداری و مهارت‌های ارتباطی آموزش داده می‌شوند.

 

 

یکی از آموزگاران مدارس هلسینکی در مصاحبه با سایت اشپیگل و با تاکید بر اینکه زندگی فقط ریاضی و فیزیک نیست، می‌گوید که بزرگترین تغییر این خواهد بود که "دیگر این مواد درسی نیستند که در مرکز توجه قرار می‌گیرند" بلکه "مجموعه مهارت‌هایی" که دانش‌آموزان باید بیاموزند مهم هستند.نظام جدید آموزشی برای دانش‌آموزان از سن ۱۶ سال ارائه می‌شود. هدف اصلی این تغییر این است که دانش‌آموزان خودشان موضوع یا پدیده‌ای را که می‌خواهند در آن آموزش ببینند، با توجه به برنامه‌ها و اهداف خود برای آینده و همچنین توانایی‌هایشان برگزینند.ارتباط سنتی آموزگار – شاگرد نیز تغییر خواهد کرد. دانش‌آموزان دیگر قرار نیست ساعت‌های طولانی پشت میز خود با نگرانی در انتظار لحظه‌ای باشند که آموزگار صدایشان بزند. دانش‌آموزان به جای کار انفرادی به سمت کار گروهی در گروه‌های کوچک برای بحث و تبادل نظر تا یافتن راه حل تشویق می‌شوند.

 

**مهمترین ویژگی‌ها‌ی

 

نظام آموزش وپرورش فنلاند

1– در مقایسه با دیگر سیستم‌ها‌ی آموزشی، در فنلاند دانش‌آموزان تا زمانی که وارد سنین نوجوانی شوند، به ندرت امتحان پس داده یا اینکه در خانه تکلیف انجام می‌دهند.

2 – در شش سال اول تحصیل، هیچ گونه سنجشی از کودکان به عمل نمی آید.

3 – تنها یک امتحان استاندارد اجباری در فنلاند وجود دارد، که وقتی بچه‌ها‌ به سن ۱۶ سالگی برسند از آنها گرفته می‌شود.

4 – تمامی کودکان، چه باهوش باشند چه نباشند، در کلاس‌ها‌ی درسی مشابه می‌نشینند.

5 – در ۹ سال اول آموزش، به ۳۰ درصد کودکان اضافه تر از حد معمول کمک می‌شود.

6 – تفاوت بین ضعیف ترین و قوی‌ترین دانش‌آموزان، کمترین میزان در کل جهان است.

7 – ۴۳ درصد دانش‌آموزان دبیرستانی فنلاند به مدرسه‌ها‌ی فنی حرفه‌ای می‌روند.

8 – دانش‌آموزان مدارس ابتدایی ۷۵ دقیقه در روز را به عنوان زنگ تفریح در اختیار خود دارند.

9 – معلمان فقط ۴ ساعت در روز را در کلاس‌های درس می‌گذرانند و ۲ ساعت در هفته را به‌عنوان «پیشرفت حرفه ای» صرف می‌کنند.

10 – ۱۰۰درصد هزینه‌ها‌ی مدارس توسط دولت تامین می‌شود.

11 – تمامی معلمان در فنلاند باید مدرک فوق‌لیسانس داشته باشند.

12 – برنامه آموزشی کشوری فقط شامل خط‌مشی‌ها‌ی کلی می‌شود.

13 – معلمان از میان 10 درصد از فارغ التحصیلان برتر انتخاب می‌شوند.

۲۰ – در سال ۲۰۱۰، تعداد ۶۶۰۰ داوطلب برای ۶۰۰ پست آموزشی در مدارس با یکدیگر رقابت کردند.

21 – در عمل، جایگاه اجتماعی معلمان در حد پزشکان و وکلا می‌باشد.