راه‌آهن گرگان- بجنورد- مشهد در لیست چهار هزار پروژه نیمه تمام است که با گذشت حدود ۱۰ سال از آغاز عملیات اجرایی آن و چهار بار کلنگ‌زنی هنوز به فاز اجرایی نرسیده است.

این پروژه ریلی نخستین بار سال ۱۳۸۸ با حضور رئیس مجلس شورای اسلامی و وزیر وقت راه و شهرسازی کلنگ‌زنی شد و دو سه بار دیگر کلنگ به زمین خورد اما موانع اجرای آن حل نشد.

مهرماه چهار سال بعد در سفر مقام معظم رهبری به خراسان شمالی و با دستور ویژه معظم له، دولت ۱۴۴ میلیون یورو از محل شرکت مهاب قدس برای اجرای این پروژه به پیمانکار  (آستان قدس) اختصاص داد تا راه‌آهن شمال شرق وارد فاز اجرایی شود.

مدتی بعد دولت دهم در نشستی تأمین منابع اجرایی پروژه را مصوب کرد اما بازهم این خط ریلی عملاً وارد فاز اجرا نشد و با روی کار آمدن دولت یازدهم وزیر نیرو خواستار لغو این مصوبه شد تا این خط ریلی ۷۰۰ کیلومتری که پس از اجرا ظرفیت حمل هفت میلیون تن بار و جابه‌جایی سالانه پنج میلیون مسافر را دارد، از طریق فاینانس اجرا شود.

حالا پنج سال از این موضوع هم می‌گذرد و مسئولان گلستان از به ثمر رسیدن پیگیری‌ها برای اجرای این خط ریلی خبر می‌دهند.

تصویب پرداخت ۱۵ درصد هزینه ساخت راه‌آهن گرگان- مشهد در هیئت وزیران

مدیرکل راه‌آهن شمال شرق ۲ از تصویب پرداخت ۱۵ درصد از هزینه ساخت راه‌آهن گرگان- مشهد از صندوق توسعه ملی در هیئت وزیران خبر داد و اظهار کرد: راه‌آهن گرگان- مشهد با فاینانس اجرا می‌شود و باید محل پرداخت ۱۵ درصد سهم کارفرما مشخص می‌شد اما در طرح های اعلامی هیئت وزیران اختصاص این سهم از صندوق توسعه ملی اعلام نشده بود.

مدیرکل راه‌آهن شمال شرق ۲ ادامه داد: با تصویب هیئت وزیران ۱۵ درصد سهم دولت برای اجرای این پروژه از طریق صندوق توسعه ملی پرداخت می‌شود.

وی اضافه کرد: آن چه در هیئت وزیران به تصویب رسیده اصلاح است و اختصاص بودجه نیست اما اطلاعات تکمیلی در این خصوص را از شرکت ساخت و توسعه راه‌های استان گلستان پیگیر شوید.

علی اصغر رفیعی نژاد، مدیر شرکت ساخت و توسعه زیربنایی استان گلستان اظهار کرد: در تاریخ ۲۱ آذرماه نامه‌ای به امضاء معاون اول رئیس جمهور ارسال شده که در آن پروژه راه‌آهن گرگان- بجنورد- مشهد به عنوان ردیف ۱۳ در جدول بند یک پروژه های اولویت‌دار که از صندوق توسعه ملی می‌توانند اعتبار بگیرند؛ در هیئت وزیران مصوب شده است.

۱۵ درصد سهم کارفرما جای سوال بود

هرچند عده‌ای امید دارند مشخص‌شدن محل پرداخت ۱۵ درصد سهم کارفرما این خط ریلی را وارد فاز جدیدی کند ولی، اما و اگرهایی مطرح است که نشان می‌دهد این موضوع هم، نقطه شروع کار راه‌آهن گرگان- مشهد نیست.

یک منبع آگاه که نخواست نامی از وی ذکر شود گفت: پروژه راه‌آهن گرگان- بجنورد- مشهد با توجه به اهمیت و حجم کار در سه استان گلستان، خراسان شمالی و خراسان رضوی، موضوعاتش مستقیماً در واحد امور قراردادها و سرمایه‌گذاری وزارت راه و مجموعه شرکت ساخت و توسعه در حال پیگیری است.

وی با یادآوری این‌که مبادله قرارداد این خط ریلی در خردادماه امسال انجام شده، افزود: اما بحث ۱۵ درصد سهم کارفرما جای سوال بود و مشخص نشده بود این سهم از کدام محل باید پرداخت شود.

وی ادامه داد: خوشبختانه با نامه‌ای که در ۲۱ آذرماه با امضاء جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور به وزارت راه، وزارت کشور، وزارت اقتصاد و دارایی، سازمان برنامه و بودجه و صندوق توسعه ملی ارسال شده، هیئت وزیران در جلسه ۱۸ آذر با پیشنهاد سازمان برنامه و بودجه کشور به استناد اصل ۱۳۸ قانونی اساسی تصویب کرد که طرح راه‌آهن گرگان- مشهد به شماره طبقه‌بندی ۱۵۰۲۸ به جدول بند یک اضافه شود.

این منبع آگاه توضیح داد: این مصوبه یعنی این‌که آن ۱۵ درصد سهم دولت را خود دولت از محل صندوق توسعه ملی قبول کرده که پرداخت کند و با توجه به این‌که همه ما می‌دانیم تنها نقطه شروع تا پروژه همین یک گام باقی مانده بود همه ما امید داریم موضوعات و مشکلات راه‌آهن شمال شرق حل شود.

شروع پروژه نیازمند مجوز ترک تشریفات است

وی اضافه کرد: از نظر قراردادی و کارشناسی کار وزارت راه عملاً تمام شد اما بحث سرمایه‌گذاری پروژه جداست و مناقصه ترک تشریفات نیاز به مصوبه سه وزیر راه، اقتصاد و رئیس سازمان برنامه و بودجه دارد؛ باید مجوز ترک تشریفات این پروژه با همان مبلغ قبلی به تایید، تصویب و امضاء برسد تا پروژه شروع شود و به سرانجام برسد.

وی تصریح کرد: اما این نوع قرارداد (فاینانس) با این رقم بزرگ سرمایه‌گذاری یک طرف دوم دارد که کشور چین است؛ هیچ‌کس نمی‌داند در این شرایط تحریم و وضعیت اقتصادی ایران، کشور چین چه سیاستی را درپیش می‌گیرد.

این منبع آگاه همچنین راجع به تجهیز کارگاه انجام شده برای اجرای راه‌آهن گرگان- مشهد در گلستان توضیح داد و گفت: شرکت ساخت و توسعه راه‌ها تلاش داشته از ظرفیت زمان استفاده کند؛ یعنی پیش از آن‌که قرارداد به پیمانکار ابلاغ شود برای این‌که بگوید می‌خواهیم کار را شروع کنیم و حُسن نظر داریم، کارگاه را تجهیز کرد و هم‌اکنون این کارگاه در حال انجام کارهای مطالعاتی این پروژه است.

وی بیان کرد: این پروژه فقط در استان گلستان ۴۰ تقاطع غیرهمسطح دارد که انجام مطالعات آن یکی دو روزه مُیَسر نمی‌شود و زمان‌بَر است.

وی به دغدغه‌های استاندار گلستان درخصوص اجرای این پروژه هم اشاره و تصریح کرد: این‌که استاندار در این حوزه دغدغه دارد و چند بار برای تعیین تکلیف این پروژه به راه و شهرسازی تذکر داد، نگرانی به‌حقی است چراکه باید این پروژه از نظر راه‌آهن‌سازی مورد اجرا دیده شود و اجرایی نشدن آن برای مردم جای سوال است که استاندار باید بتواند به آن پاسخ دهد.

این منبع آگاه یادآور شد: با امضاء ترک تشریفات توسط سه وزیر، کارهای دولت در خصوص راه‌آهن گرگان- مشهد تمام می‌شود و اگر خوش‌بین باشیم با پیگیری‌ها این مهم انجام شود بازهم اجرای این پروژه نیازمند رایزنی‌های کلان دارد تا طرف قرارداد چینی به اجرای آن ترغیب شوند؛ باید این پروژه برای چینی‌ها توجیه داشته باشد تا بتوانند در شرایطی که ایران تحریم است به تعهدات‌شان عمل کنند.

آن‌چه مسلم است مشخص‌شدن پرداخت ۱۵ درصد سهم کارفرما از محل صندوق توسعه آخرین گره راه‌آهن گرگان- بجنورد- مشهد نیست و این خط ریلی ایستگاه‌های بسیاری را برای رسیدن به مقصد پیش‌رو دارد.

مهر