به گزارش خبرگزاری میزان، طبق قانون باید از ظرفیت‌های مدعی العموم پیرامون آنچه که مرتبط با سلامت روح و جان انسان‌ها است استفاده شود، در سال 94 بود  که سازمان بازرسی کل کشور در راستای احیای حقوق عامه گزارشی اجمالی را در رابطه با آلودگی هوا و کاستی‌های برخی سازمان‌ها و دستگاه‌ها در این زمینه، به رئیس جمهور و معاون اول وی ارائه کرد. 

قاضی سراج 11 خرداد ماه سال گذشته در جلسه شورای اداری شهرستان ری با اشاره به ورود سازمان بازرسی به بحث آلودگی هوا گفت: در زمستان سال گذشته هوا فوق‌العاده آلوده بود. سازمان بازرسی کل کشور با اوج گرفتن آلودگی‌ها بنا گذاشت در کل استان‌هایی که مشکل آلودگی هوا دارند برنامه‌ای تعریف کرده و بررسی کند چه سازمان و نهادی در ایفای وظایفش قصور داشته است که الحمدلله طی دو روز گذشته گزارش آلودگی هوا کامل و برای سران قوا ارسال شد. 

در این گزارش 10 نهاد، وزارتخانه و سازمان در خصوص کوتاهی خود مسئول هستند. البته هر کدام از این نهادها و سازمان‌ها توجیهاتی دارند که باید به جای خود بررسی کرد. 20 مشکل و پیشنهاد برای این 10 نهاد احصاء کرده و در گزارش قید کردیم.

همچنین ناصر سراج در حکمی، به دکتر شکربیگی معاون نظارت و بازرسی امور تولیدی سازمان بازرسی کل کشور مأموریت داد تا به صورت فوق‌العاده عملکرد کلیه دستگاه‌های اجرایی و ارگان‌های ذی‌ربط  را در راستای انجام وظایف مقرر قانونی درخصوص کاهش آلودگی هوای کلان‌شهرها بررسی و نتیجه را به‌صورت مستند گزارش کند.

رئیس سازمان بازرسی کل کشور در ادامه گفته بود: بنا به دستور آیت‌الله آملی لاریجانی در مرکز و استان‌ها عزم سازمان بازرسی جزم است تا با هر مدیری که مراعات نکرده و قانون را در خصوص هوای پاک اجرایی نکند، به شدت برخورد کنیم. چرا که نباید صبر کرد تا هوا سرد شود و مسایل گذشته تکرار شود.

آیت الله آملی لاریجانی رئیس قوه قضائیه نیز  8 آبان امسال و در جلسه مسئولان عالی قضایی با تأکید بر حساسیت دستگاه قضایی نسبت به حقوق عامه بویژه در عرصه هایی نظیر سلامت عمومی اظهار کرد:  چند سالی است که سازمان بازرسی کل کشور تمرکز ویژه ای روی بحث آلودگی هوا دارد که البته از این سازمان خواسته ایم ورود جدّی‌تری داشته باشد و گزارشهای کارشناسانه و مستمری در این زمینه ارائه کند.

همچنین حجت الاسلام والمسلمین محسنی اژه ای سخنگوی دستگاه قضا نیز در این زمینه اعتقاد دارد: مدعی العموم منتظر نمی‌ماند که پیرامون آلودگی و تخریب محیط زیست از مراجع رسمی شکایت واصل شود و در این زمینه در راستای احیای حقوق عامه ورود پیدا می‌کند به همین منظور حجت السلام والمسلمین منتظری دادستان کل کشور نیز  چندی پیش در گفت‎وگو با خبرگزاری میزان در این رابطه اظهار کرد: دادستانی مطابق ماده 290 قانون آیین دادرسی کیفری به موضوع حقوق عمومی ورود می‌کند، موضوع آلودگی هوا به نحوی به حقوق عمومی بازمی‌گردد و یکی از دغدغه‌های داستان کل کشور عمل به این تکلیف قانونی است.

دادستان کل کشور با اشاره به اینکه بحث آلودگی هوا در دادستانی کل در حال رسیدگی است،خاطرنشان کرد: آلودگی هوا یک بحث بسیار پیچیده است که دستگاه‌های مختلف و مرتبط این موضوع را دنبال می‌کنند و ما به دستگاه‌های مختلف در رابطه با انجام تکالیفشان تأکید می‌کنیم و امیدوارم برطرف شود.

پس از این گفت‎وگو حجت الاسلام اژه‌ای در یکصد و بیست و دومین نشست خبری  خود که  3 دی ماه برگزار شد در پاسخ به سوال خبرنگاری مبنی بر اینکه اخیراً دادستان کل کشور بر ضرورت همگرایی و عزم ملی برای خروج از آلودگی هوای تهران و دیگر شهر‌ها تاکید کردند و گفتند که به عنوان مدعی‌العموم ورود کردیم؛ این ورود چگونه و به چه نحوه‌ای است، گفت: سال قبل هم دادستان کل کشور ورود کرده بود؛ به این معنا که مجموعه دستگاه‌هایی هستند که بر اثر قانون تکالیفی درباره آلودگی هوا به عهده آنها گذاشته شده که این آلودگی اولاً پیدا نشود؛ دوماً اگر پیدا شود چگونه رفع شود و یا چگونه کاهش پیدا کند.

وی افزود: اولین اقدام دادستانی کل کشور و سازمان بازرسی کل کشور این است که ببینند این دستگاه‌ها به تکالیف خود عمل کرده اند یا نه. دادستان کل کشور با دستگاه‌های مسئول اگر لازم باشد صحبت می‌کند یا اخطار می‌دهد یا جلسه می‌گذارد و یا از آنها بازخواست می‌کند و از همه می‌خواهد به تکالیف خود عمل کنند و اگر آنها توجیهات قانع کننده داشته باشند، گوش می‌دهد.

سخنگوی قوه قضاییه ادامه داد: وظیفه بازرسی کل کشور این است که ببیند آنها به تکالیف خود عمل کرده اند یا نه و وظیفه دادستان کل کشور یک قدم بالاتر است؛ یعنی بررسی می‌کند که علاوه بر اینکه آنها به وظایف خود عمل کرده اند، آیا کار بیشتری می‌شود انجام داد یا نه؟ آیا می‌شود هم افزایی انجام داد که محور آن دادستان کل کشور شود و همه دستگاه‌ها را دعوت و صحبت کند و از دولت بخواهد بعضی از باید‌ها و نباید‌ها رعایت شود؟ بنابراین کار دادستانی کل در این حد و حدود است و همه باید در این باره همکاری کنند؛ هم مردم و هم دستگاه‌های مختلف تا این وضعی که در این ایام با آن مواجه هستیم که هنوز نه در تهران رفع شده است و نه خیلی از استان‌ها بهبود پیدا کند. در شرایط فعلی بعضی از مردم بخصوص کسانی که مشکلات جسمی دارند با سختی مواجهند و امیدوارم با همکاری همه فرجی شود و آن آقای مسئولی که گفته بود دعا کنید، این کار را نیز انجام دهیم و غافل نشویم.

نگاهی اجمالی به اخبار منتشره این مطلب را می رساند که در سالهای اخیر شاهد ورود جدی دادستان های سراسر کشور در حوزه حقوق عامه بوده ایم به ویژه در مناطقی که معظل آلودگی هوا وجود داشته است؛ تعطیلی واحدهای تولیدی آلاینده محیط زیست و اتمام حجت با اداره کل حمل و نقل پایانه ها تنها بخش کوچکی از این اقدامات است.