عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی در هفتمین جلسه شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران در سال ۹۶ در مورد ثبت جهانی شهر یزد که ارایه گزارش ثبت جهانی و بررسی الزامات آن دستور نخست جلسه آن شورا بود، نکاتی را ارایه کرد.

آخوندی ضمن تبریک به تمامی مردم ایران برای ثبت جهانی یزد (شهر بادگیرها) و همچنین تقدیر و تشکر از افرادی که در ثبت جهانی شهر تاریخی ایران، نهایت تلاش و کوشش خود را به کار بستند و بر این مهم همت گماشتند به ویژه محمدحسن طالبیان معاون میراث‌فرهنگی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، گفت: موضوع ثبت جهانی شهر یزد، فراتر از ثبت یک سکونتگاه است. آنچه که باید مدنظر قراردهیم بیشتر بازخوانی فرهنگ و تمدن ایران‌شهری است.

بازگرداندن صلح و امنیت به منطقه با ثبت جهانی یزد

وزیر راه و شهرسازی با تاکید بر این مطلب که ثبت جهانی شهر یزد نشانی از بازگرداندن صلح و امنیت به کل منطقه است و به همین دلیل نیز موضوعی فراتر از مرزهای یک کشور است، افزود: واقعیت این است که ما بعد از مشروطه، رسما با پدیده آثار مدرنیته که قدرت اغواگری از فن‌آوری پیامد آن است مواجه شدیم که این موضوع موجب از جاکندگی در همه حوزه‌ها شد.

 عضو کابینه دولت تدبیر و امید ادامه داد: با ورود مدرنیته و بعد از مشروطه، متاسفانه به راحتی فرهنگ، سبک زندگی، معماری و شهرسازی ایرانی از یاد رفت و اگرچه شاید در ابتدا این پدیده خوشایند بود اما در نهایت به از جاکندگی و مشکلات عدیده‌ای منجر شد.

آخوندی گفت: در دوران مدرنیته، به عنوان نمونه، استفاده از انرژی برق جایگزین بهره‌گیری از انرژی زمین و طبیعت شد و شاهد هستیم که با قطع برق در دنیای معاصر، بخش عمده‌ای از زندگی در کشور فلج می‌شود که این موضوع، تازه بحث مادی ماجرا است. هنگامیکه وارد بحث سبک زندگی و سیستم فرهنگی می‌شویم، این از جاکندگی همین مشکلاتی را ایجاد کرده که شاهد هستیم در اطراف کشور ما همه جا جنگ، خونریزی و درگیری است.

زوال یک تمدن با انواع خونریزی و جنگ همراه است

وزیر راه و شهرسازی تصریح کرد: اینگونه نیست که تصور کنیم زوال یک تمدن بدون دردسر صورت می‌گیرد. زوال یک تمدن همراه با انواع جنگ‌ها، خونریزی‌ها و گرفتاری‌های مختلف همراه است.

وی با ارایه نمونه‌ای از زوال یک تمدن، گفت: ببینید چند سال است که در افغانستان جنگ است؟ اولین کاری که در جنگ افغانستان بر سر آن کشور آمد این بود که در ابتدا مظاهر تمدنی افغانستان تخریب شد. در واقع مفهوم از جاکندگی و گسست با سابقه تاریخی یکسری انسان‌های بی‌هویت و صنایع بی‌هویت را ایجاد خواهد کرد که انواع حرکت‌های تروریستی، پرخطر و پرهزینه را سبب می‌شود.

رجوع به ارزش‌های تاریخی در هیاهوی عصر جدید

آخوندی اظهار داشت: برای من ثبت تاریخی یزد به این جهت اهمیت دارد که ما داریم در هیاهوی تمدنی جدید به ارزش‌های تاریخی خود رجوع می‌کنیم و برگشتی به خود داریم و بار دیگر تمدن و فرهنگ خود را بازخوانی می‌کنیم این از نظر من بسیار باارزش است و الگویی است که ما باید آن را برای همه شهرها پی بگیریم زیرا این موضوع برای ما می‌تواند آرامش، امنیت، ثبات، تداوم فرهنگی و پیوستگی بیاورد. بسیار برای ما ارزش دارد که به گونه‌ای در میانه صحبت‌ها و گفتمان‌های مدرن، نگاهی نیز به سبک زندگی قبلی خود داشته باشیم.

عضو کابینه دولت یازدهم ادامه داد: یزد با دو شاخصِ کالبدی (معماری و شهرسازی) و سازگاری با طبیعت و خلاقیت از زمین به ثبت رسید. باید این نکته را مورد توجه قرار دهیم که به رغم ثبت جهانی شهر یزد در بیشتر شهرها شاهد هستیم که این دو شاخص فراموش شده‌اند.

وی ضمن اظهار تاسف از کنار گذاشتن شاخص سازگاری با طبیعت و خلاقیت از زمین، گفت: شاخص سازگاری با طبیعت به طور کامل کنار گذاشته شده است و عمدتا شاهد هستیم که بیشتر شهرهای ما از امکانات زیستی، انرژی و خلاقیتی که طبیعت دارد استفاده لازم را نمی‌برند و تصور بر این است که با انرژی برق می‌توان همه انرژی‌ها را جبران کرد.

آخوندی افزود: متاسفانه مباحث معماری و شهرسازی، سبک زندگی و الگوی زیستی تمدنی نیز کنار گذاشته شده است. در حال حاضر، الگوی زیستی متفاوتی را شاهد هستیم و جنگل ساختمانی تهران نمونه‌ای است که جلوی دیدگان همه ما قرار دارد و هر روز می‌بینیم.

وی ادامه داد: فکر می‌کنم این ثبت برای همه ملت ایران و همه کسانی که در حوزه تمدن ایران شهری و پیرامون آن زندگی می‌کنند بسیار مهم است. اگر بخواهیم از جنگ، خونریزی و سیستم‌های افراطی‌گری رهایی پیدا کنیم باید به گذشته تاریخی خود نیز توجه داشته باشیم.

مبنای حیات یزد، مسالمت‌جویی و صلح است

وزیر راه و شهرسازی گفت: ثبت جهانی شهر یزد تنها یک نمونه است و این ثبت تنها به ساختمان‌ها مربوط نمی‌شود بلکه متوجه حیاتی است که در شهر یزد است. حیات شهر یزد، بر مبنای مسالمت‌جویی، صلح و زندگی مسالمت‌آمیز ادیان ابراهیمی و تمامی ادیان بوده است. قبول دارم که حتما باید از فرصتی که با ثبت جهانی شهر یزد ایجاد شده است در جهت اقتصاد، مدیریت فرهنگ، توسعه، اقدام به نفع مردم شهری استفاده کنیم که اینها بخشی از زندگی ما است، ولی باید نگاه‌مان را فراتر کنیم.

آخوندی همچنین در بخشی از سخنان خود مصرف انرژی در ایران را مورد تحلیل قرار داد و گفت: به رغم تمامی صحبت‌هایی که در مورد مصرف انرژی در ایران مطرح می‌شود مصرف انرژی در کشور ما به شدت فزاینده است. مصرف انرژی چگونه کاهش پیدا می‌کند؟ آیا به غیر از این است که باید برگشت به طبیعت و سازگاری با آن را باید داشته باشیم.

وی ادامه داد: همه راهکارها در مطبوعات و رسانه‌ها عنوان می‌شود به غیر از راهکار سازگاری با طبیعت در کاهش مصرف انرژی که اتفاقا راهکاری است که تجربه تاریخی نیز در مورد آن وجود دارد اما مغفول مانده است.

وزیر راه و شهرسازی گفت: شهر یزد برای ویژگی سازگاری با طبیعت ثبت جهانی شده است ولی اصلا در هیچ جا این راهکار ارایه نمی‌شود. تصور عمومی بر این است که ما باید بر ضد طبیعت، هر نوع ساختمانی خواستیم ایجاد کنیم و تامین انرژی را نیز با روش سازگاری با طبیعت نداشته باشیم و بعد از آن نیز مرتب شعار بدهیم که باید مصرف انرژی را کاهش دهیم.

سیاستگذار ارشد حوزه شهرسازی گفت: اقداماتی از جمله دوجداره کردن شیشه یا عایق کردن پوسته خارجی ساختمان راهکارهای کاهش مصرف انرژی نیست بلکه بهره‌مندی از تجربه پیشینیان در سازگاری با طبیعت همانگونه که در یزد وجود دارد می‌تواند راهکاری مناسب برای آینده شهرهای کنونی ما باشد.

باید بافت‌های تاریخی با بافت‌های پیرامون هماهنگ باشد

آخوندی افزود: آمارها نشان می‌دهند که سرانه مصرف انرژی در ایران بسیار بالاست و به همین دلیل سازگاری با طبیعت را باید سرلوحه اقدامات آتی خود قرار دهیم. در هر صورت امیدوارم این موضوع برای ما در شورای عالی شهرسازی و معماری ایران یک تلنگر و یک یادآوری باشد که واقعا بتوانیم بازنگری بنیادین داشته باشیم.

وزیر راه و شهرسازی گفت: وقتی از بازخوانی تمدن ایران شهری صحبت می‌کنیم بدین‌مفهوم نیست که مانند هزارسال پیش زندگی کنیم و در این مورد ما قطعا نیازمند پیوستگی تاریخی و به روز بودن  هستیم. در واقع، باید بافت‌های تاریخی با بافت‌های پیرامون هماهنگ باشد و حتما باید پیوستگی لازم ایجاد شده باشد.

آخوندی تاکید کرد: ما قطعا باید مدرن زندگی کنیم اما مهم این است که زندگی مدرن باید با سابقه تاریخی پیوستگی داشته باشد و منقطع نباشد. بدین مفهوم باید از انقطاع تاریخی گریز داشته باشیم.

وزیر راه و شهرسازی در ادامه سخنان خود اعلام کرد: نامه‌ای از سوی شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران به حجت‌الاسلام‌والمسلمین حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران ارایه می‌شود و در آن نامه از آن مقام (رئیس جمهوری) درخواست می‌شود تا برای حفاظت از ثبت جهانی شهر یزد، ردیف بودجه تخصیص یابد.

وی همچنین از تهیه نامه‌ای خطاب به محمدهاشم بت شکن مدیرعامل بانک مسکن خبر داد و افزود: ممکن است ارقامی که برای بهسازی بافت در نظر گرفته شده کفایت نکند و در نامه خواستیم که رقم بیشتری را در نظر بگیرند و ما خود نیز با آنها نهایت همکاری را خواهیم داشت.

وی تاکید کرد: اگر لازم باشد این موضوع را در شورای پول و اعتبار مطرح می‌کنیم تا بتوانیم مصوبه‌ای در این باره از شورای پول و اعتبار دریافت کنیم. /