قیمت پایین گازوئیل در ایران همواره ریشه بسیاری از مشکلات همچون قاچاق سوخت و تغییر مسیر سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی (به دلیل علامت غلط ناشی از قیمت ارزان سوخت) بوده است. این مساله موجب شده توسعه صنعت ریلی در ایران نیز برخلاف کشورهای همسایه و منطقه با کندی زیادی مواجه شود به طوری که ترکیه در چند سال گذشته موفق به افزایش خطوط پرسرعت و توسعه خطوط ریلی شده است.


این در حالی است که تاریخچه راه‌اندازی راه‌آهن در ایران در مقایسه با ترکیه قدمت بسیار طولانی دارد و تصمیم برای راه‌اندازی قطارهای پرسرعت در کشور نیز به بیش از 20 سال پیش بازمی‌گردد؛ اما راهی است طولانی از «ایده» تا «اجرا». به هر حال، ایران امروز با صنعت ریلی بسیار عقب‌مانده مواجه است و این صنعت برای بازگشت به ریل توسعه نیازمند کمک همه‌جانبه دولت به ویژه در موضوع حل مساله سوخت است. قیمت پایین سوخت در ایران هرگونه سرمایه‌گذاری در صنعت ریلی را کم‌منفعت می‌کند و به نظر می‌رسد دولتمردان باید در ابتدا با واقعی کردن قیمت سوخت در کشور زمینه توسعه این صنعت را فراهم کنند.

گام‌های اولیه برای واقعی شدن قیمت گازوئیل اما با مصوبه مجلس در قانون بودجه سال 94 مبنی بر تخصیص 20 درصد از افزایش نرخ گازوئیل به توسعه حمل‌ونقل ریلی برداشته شد. این قانون اما با گذشت حدود 6 ماه از سال 94 برای اجرا معطل مانده است. غلامرضا تاجگردون، رئیس کمیسیون بودجه مجلس نیز چندی پیش در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با انتقاد از عدم اجرای این قانون اظهار کرد: مجلس درباره اجرانشدن این قانون از دولت سوال می‌کند.

وی همچنین گفت: دولت با اجرا نکردن این قانون فرصت درآمدزایی حدود 1400 میلیون تومان را از دست داد.
رجب رحمانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نیز در گفت‌وگو با «ایرنا» گفت: با توجه به پیگیری مجلس برای اجرای این قانون وضعیت این مصوبه تا مهرماه سال جاری تعیین تکلیف می‌شود.
پیش‌تر نیز مدیرعامل راه‌آهن با انتقاد از قیمت پایین گازوئیل در کشور این موضوع را نه‌تنها برای محیط‌زیست، وضعیت زیرساخت‌های کشور و مصرف انرژی مضر دانست، بلکه اظهار کرد: قیمت گازوئیل در ایران در واقع مجانی محاسبه می‌شود و این موضوع لطمه زیادی به اقتصاد کشور می‌زند.

محسن پورسیداقایی مهم‌ترین چالش بر سر راه توسعه صنعت ریلی کشور را قیمت پایین گازوئیل عنوان کرد و افزود: این مساله موجب می‌شود تا سرمایه‌گذاری در صنعت ریلی حتی برای خارجی‌ها در ایران مقرون‌به‌صرفه نباشد.
مقایسه قیمت سوخت در ایران و کشورهای منطقه وضعیت نابسامان قیمت سوخت در ایران را نشان می‌دهد. موضوعی که شاید قاچاق سوخت اولین و کوتاه‌ترین تبعات منفی آن باشد، اما لطمات جبران‌ناپذیر زیادی را بر پیکره اقتصاد و توسعه اقتصادی کشور وارد می‌کند.

تفاوت قیمت هر لیتر گازوئیل در ایران باترکیه
مدیرکل مبارزه با قاچاق فرآورده‌های نفتی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز نیز چندی پیش گفته بود: قیمت هر لیتر گازوئیل در ایران ۳۰۰ تومان و در ترکیه معادل ۶۵۰۰ و پاکستان ۲۹۰۰ و در افغانستان ۲۶۰۰ تومان است.

قاسم خورشیدی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری صداوسیما افزود: این فاصله شدید قیمتی، قاچاق این فرآورده را برای قاچاقچیان باصرفه کرده و میل به قاچاق را در آنها ایجاد می‌کند.
وی گفت: قیمت گازوئیل همچنین فاصله بسیار معناداری با قیمت فوب خلیج‌فارس دارد؛ یعنی در حالی که در کشور ما قیمت هر لیتر گازوئیل 300 تومان است، نرخ آن به قیمت فوب یعنی به قیمت داخل کشتی در آب‌های بین‌المللی معادل 1500 تومان است.

همچنین وزارت نفت در گزارشی اعلام کرد: صندوق بین‌المللی پول کل یارانه انرژی پرداختی در جهان را طی سال 2015، 3/ 5تریلیون دلار (معادل 50/ 6 درصد تولید ناخالص داخلی کشورهای جهان) پیش‌بینی و تاکید کرده که پرداخت یارانه برای مصرف انرژی موجب بروز مشکلات سلامت شهروندان و آلودگی هوا می‌شود.
در ادامه نگاهی کوتاه به تفاوت قیمت سوخت در ایران و برخی کشورهای همسایه شده است:

قیمت بنزین و دیزل در ایران
در ٢٥ مه ٢٠١٥، پس از افزایش قیمت‌ها در ایران، قیمت هر لیتر بنزین 3/ 0 دلار (١٠٠٠ تومان با دلار ٣٣٠٠ تومانی) و قیمت هر لیتر دیزل آزاد(گازوئیل) حدود 18/ 0 دلار (٦٠٠ تومان با دلار ٣٣٠٠ تومانی آزاد) و قیمت هر لیتر دیزل سهمیه‌ای حدود 09/ 0 دلار (٣٠٠ تومان با دلار ٣٣٠٠ تومانی آزاد) گزارش شده است.

قیمت بنزین و دیزل در عراق
در ٢٥ مه ٢٠١٥، قیمت هر لیتر بنزین در عراق 63/ 0 دلار (٢٠٧٩ تومان با دلار ٣٣٠٠ تومانی) و قیمت هر لیتر دیزل (گازوئیل) حدود 62/ 0 دلار (٢٠٤٦ تومان با دلار ٣٣٠٠ تومانی) گزارش شده است.
براین اساس، قاچاق هر لیتر بنزین از ایران به عراق حدود 33/ 0 دلار (١٠٨٩ تومان) و قاچاق هر لیتر دیزل (گازوئیل) بالغ بر 44/ 0 دلار (١٤٥٢ تومان) سود در بردارد. در این حالت یک قاچاقچی خرده پای سوخت تنها با قاچاق روزانه ١٠٠ لیتر بنزین به مدت ٣٠ روز در ماه، حدود ٣ میلیون و ٢٠٠ هزار تومان و در بخش دیزل و با همین مقدار قاچاق، حدود ٤ میلیون و ٣٠٠ هزار تومان سود به‌ دست می‌آورد!

قیمت بنزین و دیزل در ترکیه
در ٢٥ مه ٢٠١٥، قیمت هر لیتر بنزین در ترکیه 81/ 1 دلار (٥٩٧٣ تومان با دلار ٣٣٠٠ تومانی) و قیمت هر لیتر دیزل (گازوئیل) حدود 54/ 1 دلار (٥٠٨٢ تومان با دلار ٣٣٠٠ تومانی) گزارش شده است.
براین اساس قاچاق هر لیتر بنزین از ایران به ترکیه حدود 51/ 1 دلار (٤٩٨٣ تومان) و قاچاق هر لیتر دیزل (گازوئیل) بالغ بر 36/ 1 دلار (٤٤٨٨ تومان) برای قاچاقچیان سود در بر دارد. در این حالت یک قاچاقچی خرده پای سوخت تنها با قاچاق روزانه ١٠٠ لیتر بنزین به مدت ٣٠ روز در ماه، حدود ١٤ میلیون و ٩٠٠ هزار تومان و در بخش دیزل و با همین مقدار قاچاق، حدود ١٣ میلیون و ٥٠٠ هزار تومان سود به جیب می‌زند!

قیمت بنزین و دیزل در پاکستان
در ٢٥ مه ٢٠١٥، قیمت هر لیتر بنزین در پاکستان 84/ 0 دلار (٢٧٧٢ تومان با دلار ٣٣٠٠ تومانی) و قیمت هر لیتر دیزل (گازوئیل) حدود 82/ 0 دلار (٢٧٠٦ تومان با دلار ٣٣٠٠ تومانی) گزارش شده است.
براین اساس قاچاق هر لیتر بنزین از ایران به پاکستان حدود 54/ 0 دلار (١٧٨٢ تومان) و قاچاق هر لیتر دیزل (گازوئیل) بالغ بر 64/ 0 دلار (٢١١٢ تومان) سود در بر دارد. در این حالت یک قاچاقچی خرده پای سوخت تنها با قاچاق روزانه ١٠٠ لیتر بنزین به مدت ٣٠ روز در ماه، حدود ٥ میلیون و ٣٠٠ هزار تومان و در بخش دیزل و با همین مقدار قاچاق، حدود ٦ میلیون و ٣٠٠ هزار تومان سود به جیب می‌زند.

دنیای اقتصاد