گسترش نيوز: در همين مدت شاخص كل بورس نيز از كمتر از صد هزار واحد تا سطوح بيش از ۴۰۰ هزار واحدي پيش رفته است.
روند تغييرات شاخص كل بورس و ارزش روزانه معاملات اين بازار، همزماني دوره‌هاي صعود اين دو متغير را نشان مي‌دهد، مسئله‌اي كه لزوم رصد دقيق جريان‌هاي ورودي و خروج پول ازبازار سهام را در مقطع فعلي يادآوري مي‌كند.
صورت‌هاي ضعيف مالي، نسبت‌هاي بالاي نرخ به درآمد و شيوع ويروس كرونا هيچ‌كدام توان مقابله با ميل بورس به صعود را نداشته‌اند.
نقدينگي همچنان پرقدرت ظاهر شده و در تعيين مسير بازار سلطه بي‌مانندي دارد. به اين ترتيب نماگرهاي اصلي بازار سهام اين هفته را بار ديگر سبزپوش آغاز كردند و در اين ميان بار ديگر كوچك‌ترهاي سهام پيشتاز بودند.
نخستين جلسه معاملاتي اين هفته در ادامه معاملات پاياني هفته گذشته پيش رفت و روند معاملات تا انتها نشانه خاصي از ضعف تقاضا به نمايش نگذاشت.
در اين جلسه شاخص كل با صعود ۵۷۹۰ واحدي، معادل ۴/ ۱ درصد ديگر رشد كرد و به كانال ۴۱۷ هزار واحد پا گذاشت. در همين حال شاخص هم‌وزن رشد ۸/ ۲ درصدي را به ثبت رساند تا بار ديگر رغبت بيشتر معامله‌گران به سهام كوچك‌تر بازار را به نمايش بگذارد.
سيل نقدينگي و استراحت‌هاي زودگذر بازار
جريان ورود پول به بازار سهام همچنان قدرتمند است و چنين جرياني كليه عوامل موثر بر سهام را به حاشيه برده است. ارزش معاملات خرد بورس روز گذشته در سطح ۳۱۰۶ ميليارد تومان قرار گرفت و اين درحالي بود كه خالص تغيير مالكيت‌هاي سهام بورسي ۴۲۶ ميليارد تومان به سمت سهامداران حقيقي رقم خورد.
از ميان ۳۲۲ نماد فعال بورسي، ۲۸۲ نماد رشد نرخ پاياني را به ثبت رساندند و تنها ۱۲ درصد از نمادها افت نرخ را تجربه كردند.
آخرين دادوستدهاي ۲۷۹ نماد نيز در محدوده مثبت انجام شد كه تا حدودي مويد اين فرض است كه بورس روند نسبتا با ثباتي را به‌خصوص در رابطه با تقاضا، طي كرد.
در عين حال اين نكته نيز جالب است كه ۱۸۱ نماد بورسي كار خود را در محدوده صف خريد به پايان بردند و ارزش تقاضاي منتظر در صفوف خريد اين نمادها بالغ بر ۶۸۵ ميليارد تومان بود. همان‌گونه كه ملاحظه مي‌شود قدرت نقدينگي به حدي بالاست كه اجازه اصلاح عميق را به بازار نمي‌دهد.
حتي صورت‌هاي مالي دلسردكننده شركت‌هاي كوچك و بزرگ سهامي تنها استراحت دو روزهاي را در مسير صعود بازار رقم زد. روز گذشته براي ششمين جلسه متوالي ارزش معاملات خرد بورسي بالاتر از سطح قابل‌توجه ۳ هزار ميليارد توماني قرار گرفت و همچنان جريان ورود نقدينگي از سوي سهامداران خرد ادامه پيدا كرد.
در هفته گذشته نزديك به ۱۵۰۰ ميليارد تومان نقدينگي از جانب بازيگران حقيقي، به چرخه معاملات بورس وارد شده بود و به اين ترتيب خالص تغيير مالكيت‌هاي روز گذشته بورس به سمت سهامداران حقيقي رشد ۴۳ درصدي را نسبت به متوسط اين شاخص در هفته گذشته نشان مي‌دهد.
همچنين متوسط ارزش صف‌هاي خريد بورس در هفته گذشته در نزديكي ۳۸۶ ميليارد تومان در روز بود و اين عدد نيز در روز گذشته با رشد ۷۷ درصدي نسبت به اين ميانگين همراه بود.
تثبيت ارزش معاملات بالاتر از سطح ۳ هزار ميليارد توماني در بورس تهران، فصل جديدي را براي اين بازار آغاز كرده است. چنين ارقامي نه‌تنها صعود بي‌وقفه سهام و نماگرهاي آن را ممكن ساخته، بلكه بورس را به‌عنوان يك بازار مطرح در بين عموم جا انداخته است.
ورود پول‌ها همچنان صعود بورس را رقم مي‌زند و صعود بورس پول بيشتري را به سمت اين بازار جذب مي‌كند. چرخه‌اي كه حتي به‌نظر مي‌رسد بي‌اعتنايي به متغيرهاي واقعي سهام را در پي داشته و جز با اتفاقات عجيب در هم شكسته نمي‌شود.
به اين ترتيب مهم‌ترين متغيري كه براي پيش‌بيني روند آتي بورس بايد تحت‌نظر داشت پارامترهاي مرتبط با پول‌هاي ورودي است؛ در عين حال بايد در نظر داشت كه اين امكان نيز وجود دارد كه برخي متغيرهاي حاكم بر بازار در آينده‌اي نه‌چندان دور تغييرات معناداري را تجربه كنند. شروع به كار مكانيزم «فروش استقراضي» ممكن است موردي از اين عوامل باشد. با اين حال چنين فرضي نياز به جزييات بيشتر و بررسي دقيق‌تر دارد.
در روزهاي اخير اخبار متعددي در رابطه با آغاز چنين فرآيندي در دادوستدهاي بورسي مطرح شده است؛ با اين حال اين انتظارات پيش از اين نيز بارها ايجاد شده و ناكام مانده است. در عين حال همچنان كيفيت اجراي چنين مكانيزمي به‌صورت كامل مشخص نيست و اين موضوع خود در ميزان و نحوه اثرگذاري آن بر بازار سهام تعيين‌كننده خواهد بود.
همچنين پديده‌اي همچون بيماري «كرونا» نيز ممكن است به نحوي متفاوت بورس تهران را متاثر كند. با اين حال نحوه اين اثرگذاري خود از شدت و دامنه اثر آن نشأت خواهد گرفت. از آنجا كه شيوع اين بيماري را نمي‌توان در جريان آتي بازار ناديده گرفت در ادامه بيشتر به آن پرداخته خواهد شد.
تحركات دروني و نامحسوس نقدينگي
در ميان گروه‌هاي سهامي، نمادها و صنايع محدودي را مي‌توان يافت كه همچنان بتوان از نسبت‌هاي سودآوري براي سنجش ارزندگي و جذابيت آنها استفاده كرد.
اين گروه‌ها بيشتر نمادهاي بزرگ كالايي را شامل مي‌شوند و بيشتر اين شركت‌ها نيز در فصل سوم سال نتوانستند روند مطلوب سودآوري را ادامه دهند. رشد هزينه‌ها، رسيدن نرخ نيمايي دلار به كمينه خود در سال ۹۸، روند پرترديد و فرساينده بازار جهاني، ناتواني يا چشم‌پوشي شركت‌ها از شناسايي درآمدهاي غيرعملياتي همگي از جمله عواملي بودند كه فصل پاييز را به سرعت‌گير سودآوري اين دسته از شركت‌ها بدل كردند.
اگر نقدينگي حاضر در بازار قدرت كمتري داشت، احتمالا دو قطبي مشخصي در بازار شكل مي‌گرفت. بزرگان كالايي در واكنش به رشد نرخ دلار و بازگشت رونق نسبي به بازار جهاني مسير صعود را در پيش گرفتند؛ اما شيوع ويروس جديد در آستانه سال نوي چيني بازارها را با پديده‌اي غيرمنتظره مواجه كرد.
نتيجه آنكه تنها طي چند روز بسياري از كالاهاي پايه عقبگرد شديد نرخ را تجربه كردند و همچنان نقطه پايان اين روند را به آساني نمي‌توان تعيين كرد. اگرچه موضوع تشخيص «كرونا»ي جديد از روز سه‌شنبه مطرح شد، اين مسئله برآيند هفتگي نرخ كاموديتي‌ها را به طرز غيرمنتظره‌اي به محدوده منفي برد.
در هفته گذشته نرخ نفت ۵/ ۷ درصد، نرخ مس ۵/ ۵ درصد و روي نزديك به ۴ درصد ريزش را تجربه كرد. نفت برنت كه در آغاز هفته در واكنش به اختلال عرضه نفت از سوي ليبي از۶۵ دلار در هر بشكه عبور كرده بود، نهايتا هفته را در سطح كمتر از ۶۱ دلاري به پايان برد و نرخ مس كه بعد از امضاي توافق فاز اول تجاري بين چين و امريكا به سقف ۱۰ ماهه خود رسيده و تا مرز ۶۳۰۰ دلاري در هر تن پيش رفته بود، ريزش ۳۷۰ دلاري را در هفته گذشته تجربه كرد و به زير مرز ۶ هزار دلاري بازگشت.
اين دسته از عوامل سبب مي‌شود تا نمادهاي بزرگ كالايي انگيزه كمتري را براي سهامداران خرد ايجاد كنند. با اين حال حجم بالاي نقدينگي موجود سبب مي‌شود تا اين دسته از نمادها چندان هم به‌عنوان مبدا كوچ نقدينگي ظاهر نشوند.
به اين ترتيب مي‌توان گفت شركت‌هاي كاموديتي‌محور از لحاظ متغيرهاي سودآوري چندان خوش‌اقبال نبوده‌اند؛ در مقابل شرايط فعلي بازار به كمك نرخ سهام آنها آمده است.
در فهرست نمادهاي موثر بر شاخص بورس در روز گذشته جايي براي نمادهاي مطرح فلزي و پتروشيمي نبود؛ تنها نماد «فملي» در اين ميان اثري منفي بر اين نماگر داشت و اين درحالي است كه صورت مالي پاييزي اين شركت در قياس با بيشتر نمادهاي هم‌گروه از روند مطلوب سودآوري حكايت داشت.
«كرونا»، ريسك جديد بازارهاي مالي
بورس تهران صعود بي‌وقفه خود را از زمان رفع تنش‌هاي منطقه‌اي از سر گرفت. اين مسئله بازگشت سرمايه‌هاي خرد را در پي داشت و بعد از آن صعود قيمت‌ها سرمايه‌هاي بيشتري را به اين بازار جذب كرد.
به‌نظر مي‌رسد پشت‌سر گذاشتن چنان ريسك بزرگي فضاي ذهني معامله‌گران را براي سقف‌شكني‌هاي پياپي بورس آماده كرده است. در اين شرايط به‌نظر مي‌رسد تنها اتفاقات كاملا غيرمنتظره، چه در سويه منفي و شايد عكس آن، بتواند اين قاطعيت را متزلزل كند.
بازخواني تجربه بيماري «سارس» در سال‌هاي ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳ نشان مي‌دهد نگراني بازارهاي مالي با افت سرعت گزارش موردهاي جديد ابتلا به بيماري كاهش مي‌يابد.
با اين حال اين موضوع كه نگراني‌ها در رابطه با ويروس «كرونا» چه زماني فروكش مي‌كند همچنان نامعلوم است. به هر صورت بايد در نظر داشت كه چين بزرگ‌ترين توليد‌كننده و مصرف‌كننده بسياري از كالاهاي پايه در جهان است و التهاب‌هاي صنعت اين كشور به‌راحتي مي‌تواند كليه بازارها را تحت‌تاثير قرار دهد.
در عين حال كشف مواردي از اين بيماري در اروپا، امريكا و ژاپن به نگراني‌هاي بيشتر دامن زده است و سبب شده تا سرمايه‌گذاران بار ديگر به طلا پناه ببرند.
در صورتي كه روند رو به نزول نرخ كالاهاي پايه ادامه يابد، بعيد نيست كه «كوچ نقدينگي» از بزرگان كالايي به سهام كوچك‌تر در بورس تهران جدي‌تر شود.
در صورتي كه نگراني‌ها از اين ناحيه به آساني متوقف نشود، بورس تهران نيز ممكن است چندان بي‌اعتنا به اين پيشامد باقي نماند.
دنياي اقتصاد