گروه بنگاه‌ها، مليحه ابراهيمي: براساس اهداف كمي برنامه پنجم، بخش قابل توجهي از رشد اقتصادي بايد از محل ارتقاي بهره‌وري كل عوامل توليد تامين شود. براي تسهيل تحقق اين هدف، تمامي دستگاه‌هاي اجرايي مكلفند در تدوين اسناد سهم بهره‌وري كل عوامل در رشد اقتصادي را منظور كرده و الزامات آن را مشخص كنند.
همچنين دستگاه‌هاي اجرايي موظفند به‌منظور تحول اقتصادي كشور از يك نظام اقتصادي نهاده محور به نظام اقتصادي ستانده محور، ضمن شناسايي موانع افزايش بهره‌وري عوامل توليد، سياست‌هاي مربوط به بخش خود را به‌منظور رفع اين موانع تهيه كنند.
گروه بنگاه‌ها، مليحه ابراهيمي: براساس اهداف كمي برنامه پنجم، بخش قابل توجهي از رشد اقتصادي بايد از محل ارتقاي بهره‌وري كل عوامل توليد تامين شود. براي تسهيل تحقق اين هدف، تمامي دستگاه‌هاي اجرايي مكلفند در تدوين اسناد سهم بهره‌وري كل عوامل در رشد اقتصادي را منظور كرده و الزامات آن را مشخص كنند.
همچنين دستگاه‌هاي اجرايي موظفند به‌منظور تحول اقتصادي كشور از يك نظام اقتصادي نهاده محور به نظام اقتصادي ستانده محور، ضمن شناسايي موانع افزايش بهره‌وري عوامل توليد، سياست‌هاي مربوط به بخش خود را به‌منظور رفع اين موانع تهيه كنند.
بهره‌وري كل عوامل توليد (TFP)، معياري است كه توصيف‌كننده استفاده صحيح و بهينه از عوامل توليد و همچنين درجه دستيابي به اهداف از پيش تعيين شده است. بررسي روند تغييرات بهره‌وري، منجر به كسب اطلاعاتي از وضعيت كارآيي، تكنولوژي و دانش فني در يك سازمان مي‌شود. بنابراين با مطالعه روند تغيير بهره‌وري، مي‌توان به‌منظور بهبود عملكرد قسمت‌هاي مختلف سازمان يا توسعه و پيشرفت سازمان در بازار رقابت، برنامه‌ريزي كرد.
مركز تحقيقات و آموزش راه‌آهن ايران در گزارشي كارشناسي به بررسي وضعيت بهره‌وري در راه‌آهن در سال‌هاي ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۰ پرداخته است. اين گزارش با بررسي دقيق شاخص‌هاي بهره‌وري در اين مجموعه به اين نتيجه مي‌رسد كه بهره‌وري كل عوامل توليد (TFP) در راه‌آهن ايران در سال‌هاي ياد شده كاهش يافته است. گزارش مركز تحقيقات راه‌آهن در ادامه با بهره‌گيري از تجارب كشورهاي موفق در بهره‌وري به ارائه راهكارهايي به‌منظور بهره‌وري در راه‌آهن ايران مي‌پردازد.
در اين گزارش آمده است: بهره‌وري كل عوامل توليد (TFP) در راه‌آهن ايران در سال‌هاي ۱۳۸۷ الي ۱۳۹۰ كاهش يافته است. با توجه به اينكه رشد بهره‌وري كل عوامل توليد برابر با ميانگين موزون رشد بهره‌وري نيروي كار و سرمايه است، در نتيجه عواملي كه بهبود سطح كيفي نيروي كار و سرمايه، تخصيص بهتر منابع و استفاده بهينه از منابع و امكانات موجود را به‌همراه دارد، به ارتقاي بهره‌وري كل عوامل توليد كمك مي‌كند. از آنجا كه در صنعت حمل‌ونقل ريلي بهره‌وري سرمايه افزايش يافته است ولي بهره‌وري نيروي كار و ارزش افزوده نرخ كاهشي داشته است در نتيجه صنعت ريلي ايران با كاهش TFP همراه بوده است.
گزارش مركز تحقيقات راه‌آهن مي‌افزايد: تجارب كشورهاي موفق در ارتقاي بهره‌وري نشان مي‌دهد كه افزايش شاخص‌هاي فناوري (نظير سرمايه‌گذاري خارجي، تحقيق و توسعه، توسعه صادرات كالاهاي با فناوري بالا و...) از مهم‌ترين مولفه‌هاي رشد بهره‌وري در كشورهاي مزبور بوده است.
اين گزارش پس از بررسي تفصيلي شاخص‌هاي بهره‌وري در راه‌آهن به‌منظور افزايش شاخص‌هاي بهره‌وري در اين مجموعه به ارائه راهكارها و پيشنهادهايي مي‌پردازد.
براساس گزارش مركز تحقيقات راه‌آهن، توجه به گسترش زيربناهاي لازم از طريق ايجاد و گسترش جاده‌هاي كشور و همچنين خطوط راه‌آهن و خصوصا افزايش كيفيت تجهيزات موجود ضروري است. در اين خصوص توسعه و بهسازي پايانه‌هاي مسافري و باري، فرودگاه‌ها، بنادر و تجهيزات تخليه و بارگيري نيز ضرورت دارد، نوسازي و بهسازي ناوگان حمل‌ونقل كشور اعم از ريلي، جاده‌اي، هوايي و دريايي و افزايش توان عملي ناوگان حمل‌ونقل كشور و افزايش سهم هزينه‌هاي تحقيق و توسعه از توليد ناخالص داخلي، با افزايش سهم هزينه‌هاي مزبور لازم است. نهادينه شدن فرهنگ استفاده از نتايج تحقيقات در رفتارهاي اقتصادي كارگزاران و تصميم‌گيران راه‌آهن، از جمله راهكارهاي بهبود بهره‌وري در راه‌آهن ايران است.
اين گزارش همچنين در ادامه پيشنهادها به منظور بهبود شرايط مي‌افزايد: حساسيت‌ها و اهميت ويژه زيربخش حمل‌ونقل معمولا پاي دولت را به اين حوزه كشانده است، با اين همه افزايش مشاركت بخش تعاوني و بخش خصوصي و در نظر گرفتن مشوق‌هاي مختلف و آماده‌سازي زمينه‌هاي حضور آنان در بسياري از فعاليت‌هاي ريلي كه در انحصار دولت بوده و قابل واگذاري است، به بهبود وضعيت و رفع موانع و مشكلات موجود آنها كمك كرده و با افزايش فضاي رقابت سازنده و تمركززدايي در ارائه خدمات، به ارتقاي كمي و كيفي خدمات قابل ارائه و در نتيجه بهبود شاخص‌هاي عملكردي، نظير بهره‌وري آنها منجر خواهد شد. همچنين پيشنهاد مي‌كند: بررسي قوانين و مقررات موجود در بخش حمل‌ونقل و انجام بازنگري و اصلاحات اساسي در آن به‌منظور افزايش سرعت فرآيند و كاهش اتلاف وقت، در افزايش اثربخشي و بهبود وضعيت بهره‌وري زيربخش حمل‌ونقل كمك قابل‌توجهي خواهد كرد.
گزارش مركز تحقيقات راه‌آهن ايجاد فضاي مناسب براي جذب سرمايه‌گذاري خارجي در راه‌آهن جمهوري اسلامي ايران، افزايش بهره‌وري سرمايه از طريق كاهش دوره اتمام طرح‌هاي عمراني با اولويت دادن به تكميل طرح‌هاي نيمه‌تمام بخش ريلي،افزايش بهره‌وري نيروي كار از طريق بالا بردن سهم شاغلان تحصيلكرده از كل شاغلان به دليل توان بالاي نيروي كار ماهر در استفاده از فناوري مدرن در راه‌آهن جمهوري اسلامي ايران و پرداخت دستمزد به نيروي كار براساس مهارت و ارزش كار انجام شده در راستاي افزايش بهره‌وري نيروي كار راه‌آهن جمهوري اسلامي ايران را از ديگر موارد موثر در افزايش و بهبود بهره‌وري اعلام مي‌كند.
در ادامه مي‌افزايد: به‌منظور افزايش بهره‌وري در ساير شاخص‌هاي اختصاصي، پيشنهادهايي ارائه مي‌شود:
- ايران، كشوري است كه داراي خطوط پايين است. اين وضعيت منجر به اين مطلب مي‌شود كه براي افزايش بهره‌وري خطوط ريلي ايران، بايد در زمينه ساخت خطوط جديد سرمايه‌گذاري بيشتري صورت گيرد.
- شركت راه‌آهن در حال حاضر متصدي خطوط ريلي و مالك ۹۰ درصد لكوموتيوهاي موجود در كشور است. شركت راه‌آهن به سبب بدنه سنگين نيروي انساني و انجام فعاليت‌هاي تصدي‌گري هزينه نسبتا بالايي دارد و اين هزينه را با فشار سنگين به شركت‌هاي حمل‌ونقل ريلي تامين مي‌كند. شركت راه‌آهن آنقدر به شركت‌هاي ريلي فشار اعمال مي‌كند كه حمل‌ونقل ريلي براي صاحبان كالا در بسياري از مسيرها مقرون به صرفه نباشد. چنانچه تعرفه‌هاي سنگين راه‌آهن كاهش يابد حمل‌ونقل ريلي مورد استقبال گسترده قرار مي‌گيرد و از طرف ديگر قيمت تمام‌شده كالاها كاهش مي‌يابد.
در ادامه آمده است: كاهش قيمت حمل كالا توسط شبكه ريلي چند نتيجه به دنبال دارد كه از جمله آنها مي‌توان به كاهش حمل توسط كاميون‌ها و انتقال حمل بخشي از بار كاميوني توسط ريل، غيراقتصادي شدن فعاليت بخشي از كاميون به دليل كاهش بار قابل حمل و كاهش استقبال صاحبان كالا از حمل‌ونقل بار از طريق جاده (در برخي از مسيرها)، كاهش كرايه حمل و در نتيجه فشار به متصديان ريلي و دولت براي افزايش بهره‌وري شبكه ريلي، دو خطه كردن خطوط و افزايش طول خطوط ريلي، كاهش قيمت حمل برخي محصولات و امكان صادرات آنها از جمله محصولات باارزش كمتر ازجمله سيمان، گچ، انواع سنگ و... و كاهش هزينه حمل و در نتيجه كاهش قيمت محصولات در بازار مصرف و كاهش فشار به مصرف‌كنندگان اشاره كرد.
گزارش مركز تحقيقات راه‌آهن در پايان آورده است: كاهش قيمت حمل ريلي زماني محقق مي‌شود كه شركت راه‌آهن به جاي دريافت تعرفه ۵۵ درصدي از شركت‌هاي ريلي به تعرفه ۲۵ درصد و دريافت يك چهارم درآمد شركت‌هاي ريلي بابت عوارض استفاده از خطوط ريلي رضايت دهد، شركت راه‌آهن از تصدي‌گري خارج و لكوموتيوهاي خود را از طريق مزايده به بخش خصوصي واگذار كند، به اين ترتيب بهره‌وري شبكه ريلي افزايش و با افزايش بهره‌وري ميزان درآمد شبكه ريلي كشور تا حد قابل توجهي زياد خواهد شد و به همان نسبت يك چهارم عوارض سهم راه‌آهن نيز زياد مي‌شود، در اين شرايط قيمت‌هاي حمل توسط راه‌آهن نيز تفاوت محسوسي با بخش جاده‌اي خواهد داشت.