با آغاز به كار دولت يازدهم، مسئوليت وزارت راه و شهرسازي را عباس آخوندي برعهده گرفت كه در اين حوزه نيز دو انديشه علاوه بر مسئوليت‌هاي وزير از سوي آن مقام ارايه شد؛ انديشه ايران‌شهري و انديشه معماري‌راه كه هر دو نيز با هدف يكپارچه ديدن شهرها، روستاها و راه‌هاي برون‌شهري و درون‌شهري و توجه به اقليم و شرايط آب و هوايي و استفاده از مصالح بومي و البته استاندارد در ساخت راه‌ها مورد توجه دوباره قرار گرفت. در همين رابطه نيز درباره موضوع تازه معماري راه با انديشمندان و صاحبنظران معماري اين انديشه مطرح شد تا زواياي مختلف آن بررسي شود.
دكتر محمد مهدي محمودي استاد بازنشسته معماري دانشگاه تهران، طراح رصدخانه ملي ايران، طراح مركز دايره‌المعارف اسلامي (مركز پژوهش‌هاي ايراني- اسلامي) و طراح و مدير پروژه مطالعات و ساماندهي نوار ۲۲ كيلومتري ساحل بندرعباس (حدفاصل فرودگاه تا بندر شهيدباهنر) كه از سال ۸۶ تاكنون مرحله به مرحله در حال اجرا است و تاكنون ۷۰ درصد آن به بهره برداري رسيده است، مي‌خوانيد:
محمدمهدي محمودي استاد معماري دانشگاه تهران در بيان اهميت معماري راه و پيوند دو مقوله به هم پيوسته معماري و راه، مي‌گويد: خلاقيت شاخصه اصلي معماران است و فضا در ديد معمار با جزئيات و ظرافت‌هاي بيشتري بررسي مي‌شود به همين دليل نيز معماران در كنار مهندسان راه مي‌توانند تركيبي ايده‌آل براي خلق راه‌هايي امن، چشم‌نواز و اقتصادي باشند.
استاد بازنشسته معماري دانشگاه تهران با تشبيه راه به يك سناريو و فيلم سينمايي، بر اهميت معماري راه تاكيد دوباره دارد و ايجاد جاذبه‌هاي بصري را به عنوان يكي از شاخصه‌هاي اصلي معماري راه كه متضمن ايمني راه است برمي‌شمارد.
وي تلاش براي به حداقل رساندن خستگي راننده در طول سفر را عاملي براي افزايش ايمني برمي‌شمارد و مي‌افزايد: ويژگي‌هاي بصري و تناسبات لازم و استاندارد در نصب تابلوهاي راهنمايي و اطلاع‌رساني و همچنين ابعاد و جهاتي كه اين تابلوها دارند بايد در برخي از راه‌هاي برون‌شهري مورد تجديدنظر قرار بگيرد.
به گفته وي، استفاده مناسب از رنگ‌ها، قرارگيري مناسب تابلوهاي تبليغاتي در طول مسير، تناسبات علائم با پوشش گياهي راه‌ها، خلاصه و درعين حال خوانا بودن علائم از ديگر ويژگي‌هايي است كه بايد مورد توجه مسئولان امر قرار بگيرد.
طراح و مدير پروژه مطالعات و ساماندهي نوار ۲۲ كيلومتري ساحل بندرعباس (حدفاصل فرودگاه تا بندر شهيد باهنر) باز شدن موضوع معماري راه را توسط وزارت راه و شهرسازي در دولت يازدهم كاري بزرگ برمي‌شمارد كه در امكان دست يافتن و ايجاد گفتمان معماري راه موثر و مطلوب واقع خواهد شد.
محمودي مي‌گويد: راه‌ها بايد طوري توسط علائم، تابلوها و نور، مبلمان شوند كه سرنشينان را براي ورود به يك شهر و يا خروج از آن آماده كنند. به نظر مي‌رسد برخي راه‌ها و جاده‌ها براي گردشگران داخلي و خارجي از جذابيت‌هاي بيشتري برخوردار است و در عين حال سفرهاي جاده‌اي بيشترين علاقمندي را به خود اختصاص مي‌دهد به همين دليل نيز معماري جاده‌هاي كشور بايد از استانداردهاي لازم برخوردار باشد.
وي تصريح مي‌كند: هويت و فرهنگ يك شهر در دروازه‌هاي ورودي شهر نمايان مي‌شود و بايد معماري جاده‌ها متناسب با اقليم و شرايط آب و هوايي و فرهنگ و آداب و سنن باشد درعين حالي كه از چهارچوب‌هاي فني، مهندسي و ضوابط معيني تبعيت مي‌كند.
طراح رصدخانه ملي ايران در پاسخ به اين پرسش كه تا چه اندازه مي‌توان از تجربه‌هاي تاريخي در ساخت راه‌هاي امروز بهره گفت؟ مي‌گويد: نگاه به جاده‌هاي قديمي و البته ماندگار ايران نشان مي‌دهد كه مهندسان بيشتر به بستر طبيعي زمين و راه توجه داشتند و معماري را به تناسب آن انجام مي‌دادند به همين دليل نيز پروژه‌ها اقتصادي‌تر اجرا مي‌شد. بدين‌معنا كه در عين‌حالي كه ديد و منظره ها حفظ مي‌شدند، طبيعت نيز كمتر تخريب مي‌شد.
محمودي راه تاريخي ابريشم را كه شبكه راه‌هاي به هم پيوسته‌اي با هدف بازرگاني در آسيا بود نمونه‌اي ارزشمند و قابل‌تامل در معماري‌راه عنوان مي‌كند و مي‌افزايد: راه ابريشم نشان مي‌دهد مسيرهايي كه در جاده‌ها انتخاب مي‌شد بر اساس طبيعت، وضعيت و موقعيت جغرافيايي و در عين حال استراتژيكي بوده است كه خود راهكاري براي پيونده بين كشورها بود.
اين معمار با تاكيد بر ارزش‌هاي طبيعي و بومي راه، داشتن راه‌هاي استراتژيك مناسب در ايران را يكي از ويژگي‌هاي مهم كشورمان برمي‌شمارد و مي‌گويد: اگر اتفاقاتي همچون زلزله، حوادث طبيعي و حتي حوادث غيرطبيعي در كشور رخ دهد بايد اين توانمندي در كشور باشد كه از شهرهاي مختلف بتوان امدادرساني لازم را انجام داد و قاعدتا در اينگونه حوادث نقش راه‌ها و ايمني و امنيت‌شان و همچنين استاندارد بودن براي سرعت امدادرساني بسيار حائز اهميت خواهد بود.
وي تصريح مي‌كند: ورودي و خروجي‌هاي يك شهر كه دروازه‌هاي شهرها به شمار مي‌روند در حوادث‌طبيعي و رخدادهاي غيرمترقبه بسيار مهم هستند و به همين دليل نيز رويكرد سياستگذاران ارشد حوزه راه همواره بر ايجاد راه‌هاي مناسب و همچنين نگه‌داري از آنها در ميان‌مدت و درازمدت بوده است.
محمودي معتقد است: در ساليان اخير، مطالعات ارزشمندي در حوزه راه انجام گرفته است و به ويژه در دولت يازدهم شاهد اين تامل بر روي راه‌هاي كشور و توجه به معماري آنها بوديم كه راه‌ها بايد از لحاظ ايمني، سلامت، استاندارد، علاقمندي به سفر، رشد گردشگري، تعاملات‌فرهنگي، سياسي و اقتصادي حائز اهميت دوباره شوند. شاهد بوديم كه انديشه تازه معماري راه در ايران نيز مانند ساير كشورهاي پيشرفته دنيا توسط وزير محترم راه و شهرسازي همچون انديشه ايران شهري جاني تازه گرفته است و اميد است تا اين انديشه نيز در راه هاي ايران تجلي انديشه ايران شهري و به هم پيوستگي و وحدت روز افزون را ارايه كند.
به گفته وي، در حال حاضر در كشور راه‌هاي استراتژيكي خوبي ايجاد شده‌اند كه در آينده شهرها و پيشرفت‌شان تاثير خواهند گذاشت. به واقع، در حال‌حاضر شهرهاي بن‌بست نداريم و شهرها صاحب دروازه‌هاي متعددي شده‌اند.
محمودي مي‌گويد: شاهد هستيم كه در سال‌هاي اخير پروژه‌هاي راهسازي، سرعت خوبي داشته‌اند. به عنوان نمونه، در حال حاضر مي‌توان از پايتخت به شهرهاي‌شمالي سفر كرد و در يك مسير يك طرفه و ايمن نيز اين حركت رخ مي‌دهد و اين امكاني است كه در جاده فيروزكوه ايجاد شده است. اينها نشان‌دهنده ايمني است و پيشرفت كشور را در حوزه راه نشان مي‌دهد.
وي مي افزايد: پيوند معماري با راه مي‌تواند بخشي از مشكلات را در راه هاي كشور به حداقل ممكن برساند.