هرسال تعداد زيادي از شهروندان بر اثر آلودگي هوا دچار بيماريهاي مختلف ميشوند، همچنين ميزان مرگ و مير ناشي از آلودگي هوا در حال افزايش است. در نمودار زير كه توسط بانك جهاني اعلام شده است، ميزان رشد مرگ و مير ناشي از آلودگي هوا نشان داده شده است.
تصوير۱- تعداد مرگ و مير بر اثر آلودگي هوا در ايران
وحيد حسيني مديرعامل شركت كنترل كيفيت هواي تهران نيز هفته گذشته طي مصاحبهاي اعلام كرده است كه طبق آمار وزارت بهداشت سالانه مرگ ۵۰۰۰ نفر در شهر تهران منتسب به آلودگي هوا است و هر ساله معادل بودجه شهرداري تهران و معادل ۲ درصد GDP كشور هزينه مرگ و مير ناشي از آلودگي هوا ميشود.
بر اساس گزارشهاي كنترل كيفيت هواي شهر تهران، مهمترين عناصري كه در آلودگي هواي شهر تهران تاثير دارند ذرات معلق با قطر كمتر از ۲٫۵ ميكرون يا همان PM2.5 و ذرات معلق با قطر كمتر از ۱۰ ميكرون يا همان PM10 هستند و كليه روزهاي آلوده سال ۹۵ نيز به علت افزايش غلظت اين دو آلاينده به ويژه ذرات PM2.5 بوده است. اين ذرات داراي بيشترين عوارض قابل توجه براي سلامتي است چرا كه ميتوانند به عمق دستگاه تنفسي و حتي جريان خون نفوذ كنند و صدمات جبران ناپذيري براي سلامتي شهروندان ايجاد كنند.
در اين بين بيشترين ميزان توليد ذرات معلق متعلق به وسائل نقليه است. طبق گزارش سازمان كنترل كيفيت هواي شهر تهران بيش از ۷۰ درصد ذرات معلق در شهر تهران از منابع متحرك يعني همان وسائل نقليه توليد ميشوند.
تصوير۲- سهم منابع مختلف از توليد ذرات معلق شهر تهران
در اين ميان وسائل نقليه خودروهاي فرسوده و كاربراتوري داراي بيشترين ميرزان توليد ذرات معلق هستند.
ولي الله آذروش، مديرعامل ستاد معاينه فني خودروهاي تهران آلودگي خودروي كاربراتوري را در حالت خوشبينانه ۲۰ برابر يك خودرو با استاندارد پايين يورو ۲ اعلام كرده است.
طبق گزارش سياهه انتشار شهر تهران، خودروهاي سواري كاربراتوري در حالي كه ۹درصد خودروهاي سواري را تشكيل ميدهند، ۵۱ درصد آلودگي خودروهاي سواري را توليد ميكنند. تقريبا عمده خودروهاي كاربراتوري نيز در سن فرسودگي به سر ميبرند
تصوير۳- آلايندگي ناشي از خودروهاي سواري
در مورد وانتها نيز وضع به همين شكل است. وانتهاي كاربراتوري با سهم ۲۲ درصدي از كل وانتها ۶۱ درصد آلودگي ناشي از وانت هاي شهر تهران را توليد ميكنند.
تصوير۴- آلايندگي ناشي از وانتها
علاوه بر اين، بنابر اعلام مدير پايش و پيشبيني شركت كنترل كيفيت هواي تهران، از مجموع ذرات معلق خروجي از اگزوز خودروها، اتوبوسها حدود ۴۴ درصد، كاميونها حدود ۳۲ درصد و موتورسيكلتها حدود ۱۵ درصد سهم دارند، كه عمده سهم اين توليد آلايندهها را كاميونها و اتوبوسهاي فرسوده و موتورسيكلتهاي كاربراتوري تشكيل ميدهند.
نبايد فراموش كرد كه وسايل نقليه فرسوده علاوه بر اثرات زيست محيطي اشاره شده، اثرات نامطلوب گستردهتري مانند افزايش شديد مصرف سوخت در كشور دارند كه خود باعث افزايش آلودگي هوا نيز ميشود. همچنين وسايل نقليه فرسوده به علت پايين آمدن سطح ايمني و همچنين استاندارد ايمني پايين به هنگام توليد، موجب افزايش تصادفات و تلفات جاده ميشوند. تمام اين موارد نشان ميدهد در صورتي كه عزم جدي براي اسقاط كردن خودروهاي فرسوده اعم از خودرو سواري، وانت، مينيبوس، كاميون، كشنده و موتور سيكلت به وجود آيد، ميتواند اثرات مثبت قابل توجهي بر اقتصاد كشور و سلامت مردم داشته باشد.